De beweegbare metalen printers van Bangkok zetten al meer dan 180 jaar kranten, manifesten, tijdschriften en vooruitstrevende literatuurwerken uit. Maar het vaartuig heeft zijn onvermijdelijke conclusie bereikt. En de drie overgebleven zetters in Songsittiwan - de laatste drukkerij in zijn soort - zijn voorbestemd om de laatste pagina van dit glorieuze hoofdstuk om te slaan.
Stoffige artefacten, roestige stalen rekken en een klein labyrint van armoedige houten meubels, allemaal verzwolgen in een ziekelijke mix van witte fluorescentie en het zonlicht dat door de gebroken ramen van de kamer sijpelt. Het voelt misschien als een bevroren museumvertoning, maar deze merkwaardige kamer is in feite de zetafdeling van Songsittiwan, een metaalachtige boekdrukkerij die de laatste in zijn soort is in Thailand.
Het enige teken van leven komt van drie oudere werknemers, een familie die niet verwant is aan bloed maar aan metaalsoorten en drukinkt. Tongkum, Sirichai en zijn vrouw Prapapon zijn de laatste drie zetters van Songsittiwan. Al meer dan een decennium hebben ze een drukke ochtendrit van twee uur, zes dagen per week, doorstaan om te verschijnen en te werken aan de inhoud van slechts één tijdschrift, Dhamma Pua Prachachon (Dharma for the People), een maandelijks boeddhistisch tijdschrift waarvan de uitgever - een 80-jarige boeddhistische monnik - is de enige klant van de winkel.
Sirichai stelt dat de monnik - die het metaalzeteffect verkiest boven de nieuwste digitale technologie - de enige reden is waarom de winkel zo lang heeft geduurd. 'Hij houdt van de afstand tussen de letters. Hij denkt dat het makkelijker is dan de computergestuurde lay-out, 'zegt Sirichai, en voegt er met een melancholisch lachje aan toe:' maar hij weet niet dat we nu sluiten. Niemand heeft het hart om het hem te vertellen. '
Prapapon, 64, en Tongkum, 73, begonnen als zetter toen ze jonge meisjes waren - en doen nog steeds een halve eeuw later hetzelfde. Sirichai begon op achtjarige leeftijd met werken in print. Afkomstig uit een arm gezin had hij geen andere keus. Hij leerde lezen en schrijven op het werk als assistent en kent nu, op 62-jarige leeftijd, alle vaardigheden op het gebied van boekdruk, van handmatig zetten tot binden.
Het werk van boekdruk
Het handmatige afdrukproces is arbeidsintensief. Aangezien de techniek is uitgevoerd sinds Gutenberg de drukpers in de 15e eeuw heeft geïndustrialiseerd, vereist boekdrukwerk dat arbeiders individuele beweegbare soorten op een gladde, vlakke ondergrond bevestigen, inkt op de soorten rollen, papier erop leggen en vervolgens het papier tegen de soorten. De indruk die wordt gemaakt door onder druk staande soorten inkt wordt een 'gedrukte pagina'.
Bij Songsittiwan vindt veel van het werk plaats op 'stations'. Deze volumineuze houten armaturen zijn uitgerust met een reeks compartimenten gevuld met honderden magere, 2, 5 cm lange 'soorten' - vergelijkbaar met de letters van een toetsenbord - de locaties waarvan de zetters uit hun hoofd weten. Om hun toegewezen tekst te maken, selecteren ze de soorten en plaatsen ze ze een voor een op een 'componeerstok'. Zelfs de lege ruimte tussen woorden is daarbij een fysiek object.
De geschiedenis van het manueel drukken in Thailand begon in 1816, toen Britse missionarissen in Myanmar de eerste Thaise metalen schrifttypen gebruikten om de Bijbel te drukken; Kort daarna werden de tien geboden het eerste boek dat in Thailand werd gedrukt met Thaise schriftsoorten. Maar de piek van de culturele en sociale invloed van print was in de jaren zeventig, en op dat moment werkten er meer dan 80 werknemers bij Songsittiwan.
Bangkok in de jaren 70
“In die tijd waren de gedrukte media buitengewoon krachtig. Iedereen las kranten, tijdschriften, boeken en de concurrentie was hevig ”, herinnert Sirichai zich. 'Kranten hadden een enorme impact op de massa.'
De jaren 70 waren een revolutionaire periode voor universiteitsstudenten in Bangkok, van wie velen de straat opgingen en vochten voor democratie tegen een autoritair regime. 'Zelfs toen het land onder militaire heerschappij viel en de kranten de opdracht kregen te stoppen, duurde het nooit lang; het leger vereerde ook de pers. ' Er klinkt een vleugje trots in de stem van Sirichai terwijl hij herinneringen ophaalt over wanneer hij voor iconische schrijvers en redacteuren werkte; zij waren de beroemdheden in een tijdperk waarin print koning was.
In die tijd rende Sirichai van de ene krantendrukkerij naar de andere en pendelde tussen Phanfa, Nakhon Sawan, Dinso, Lan Luang en Chakkraphatdi Phong-wegen - drukkerijen van die tijd - die ook dienst deden als ontmoetingsplaats voor journalisten, dichters en kunstenaars, die gebruik de apparatuur om manifesten uit te schakelen. Maar na een leven lang avant-gardistische tijdschriften, anti-regeringspamfletten en vooruitstrevende literatuur te hebben gedrukt, zullen de tientallen jaren oude machines van Songsittiwan binnenkort met pensioen gaan.
"Deze is bedoeld voor het afdrukken van proefdrukken, nadat de teksten zijn gezet en op de pagina-indeling zijn geplaatst", legt Sirichai uit, verwijzend naar de zware machines die aan de linkerkant van de kamer zijn gegroepeerd, zuchtend met een plechtige sfeer. Hij stof het logo in reliëf op de zijkant van een bijzonder intimiderend stalen beest. Het is een Korrex uit Duitsland, gebouwd in 1966. Europese machines zoals deze zouden worden gebruikt om de toonaangevende kranten te produceren, zoals Thairath en Daily News - publicaties die nu zijn afgestapt van boekdruk voor moderne drukmethoden.
