In Cold Blood van Truman Capote veranderde het gezicht van de Amerikaanse literatuur uit de 20e eeuw met zijn journalistieke benadering en intense psychologische karakteranalyse. Het boek, dat de auteur in een leven van rijkdom en beroemdheid voortstuwt en vele Hollywood-interpretaties voortbrengt, blijft een huiveringwekkende weergave van criminaliteit.
Truman Capote © United States Library of Congress / WikiCommons
Geïnspireerd door een kort nieuwsbericht over de brute moord op de familie Cutter, reisde Truman Capote met jeugdvriend Harper Lee naar het kleine stadje waar de misdaad, Holcomb Kansas, plaatsvond. Capote zou de komende vier jaar meedogenloos onderzoek doen, bewoners interviewen en de moordenaars in de gevangenis bezoeken.
Zijn weergave van de twee moordenaars, Perry Smith en Dick Hickock, benadrukt de morele discrepantie die in het Amerikaanse bewustzijn is verweven en probeert te begrijpen wat deze brutale mannen onderscheidt van hun oprechte slachtoffers. Gepubliceerd in de bloeitijd van de zelfverzekerde naoorlogse jaren, duikt het boek in de harten en geesten van deze mannen en onthult daarmee de duistere onderbuik van de Amerikaanse droom.
Perry Smith is speciaal ontwikkeld, met het langste hoofdstuk van het boek over zijn geschiedenis en jeugd. Norman Mailer noemde hem ironisch genoeg het beste personage in de Amerikaanse literatuur, en er is veel literaire kritiek gekomen op het ontrafelen hoeveel Capote uit het leven heeft gehaald en hoeveel hij heeft verfraaid om aan zijn behoeften te voldoen. Hoe dan ook, het blijvende portret is van een zeer complexe man - nostalgisch, pseudo-intellectueel en verlossing nodig, met momenten van extreme vriendelijkheid en anderen met de grootste verdorvenheid. Capote onthult deze facetten met de precisie van een onderzoeker. In plaats van ons te 'vertellen' laat hij ons 'zien' door geselecteerde details, zoals Smiths tedere plaatsing van een kussen onder het hoofd van Herb Cutter, om hem wat troost te bieden voordat hij hem vermoordde.
Hoezeer het boek ook een iconisch cultureel monument is, zo is het verhaal van zijn creatie ingebakken in ons bewustzijn. Als lid van de literaire glitterati uit New York, flamboyant gekleed en openlijk homoseksueel, is Capote's keuze om te leven tussen de mensen van de provinciale Midden-Amerikaanse Holcomb en de lange uren die hij in cellen doorbracht met de moordenaars te praten net zo intrigerend als de misdaad zelf. Ten tijde van Perry's executie beweerde Capote dat de man dichter bij hem stond dan wie dan ook op de planeet. Het psychologische dilemma van de auteur die profiteert van Perry's dood is er een die de pagina's van de roman achtervolgt.
Verschillende schermaanpassingen hebben geprobeerd het interne trauma van deze schrijver vast te leggen, zo nauw betrokken bij het lot van zijn onderwerp, maar geen enkele slaagt met zo'n openhartigheid als Capote, die in 2005 werd genomineerd voor vijf Oscars en beste acteur werd voor Phillip Seymour Hoffman in de titelrol. In de film beweegt Capote tussen zijn loyaliteit en groeiende gehechtheid aan Perry en zijn duizelig verlangen naar sluiting - de dood van de moordenaar - om zijn literaire prestaties te bezegelen.
Dit duistere verlangen naar de dood van de man met wie hij bevriend is geraakt, en de stappen die hij neemt om Perry's vertrouwen te winnen, geven een grotere betekenis aan de titel van de roman In Cold Blood. Capote maakt zijn verhaal los met dezelfde hardvochtige wreedheid waarmee de moorden werden gepleegd en ervaart soortgelijke wroeging. De tweesnijdende ironie van de titel was ongetwijfeld opzettelijk namens Capote, maar de film haalt deze ambiguïteit naar voren en past dezelfde forensische lens toe op de auteur als Capote op zijn onderwerpen toepaste in de jaren die tot publicatie in 1966 leidden.
