Joseph Mallord William Turner (1775 - 1851) was een Engelse schilder wiens romantische werken enkele van de beste landschappen uit de 19e eeuw bevatten. Turner schilderde vanaf jonge leeftijd en hij vond inspiratie voor zijn werken tijdens reizen door het VK en het buitenland. Turner, een expert in het produceren van meeslepende atmosferische kunstwerken, leidde een nogal geheimzinnig leven. Leer de man achter enkele van de meest typische landschapsschilderijen aller tijden kennen door middel van deze tien kunstwerken.
Vissers op zee
Fishermen at Sea was Turner's eerste olieverfschilderij dat in 1796 aan de Royal Academy werd tentoongesteld. Geïnspireerd door beroemde Engelse schilders voor hem creëerde Turner dit maanverlichte tafereel met de pure kracht van de natuur op de voorgrond. De kleine vissersboot, met het subtiele licht van de lantaarn, is overgeleverd aan de drukkende donkere golven van de zee. De rotsachtige silhouetten aan de linkerkant van het schilderij zijn The Needles, een rij rotsen voor het Isle of Wight. Ten tijde van de tentoonstelling zeiden critici dat het schilderij het werk was 'van een oorspronkelijke geest'.
Vissers op zee | © JMW Turner / WikiCommons
Het scheepswrak
Net als andere romantische schilders portretteerde Turner graag natuurrampen. Dit werk werd tentoongesteld in 1805 en wordt nu gehouden in de Tate Britain. Dit schilderij beeldt de zee opnieuw af als een elementaire kracht waarmee niet moet worden gerekend. Het is niet bekend of dit schilderij is gebaseerd op een echt scheepswrak of op het fictieve exemplaar van een gelijknamig gedicht uit 1804, geschreven door William Falconer:
Opnieuw stort ze in! hoor! een tweede schok
Bilt het kloofvat op de rots
In het dal van de dood, met sombere kreten
De noodlottige slachtoffers wierpen hun huiverende ogen
Wanhopig; terwijl nog een slag
Met sterke stuiptrekkingen scheurt de massieve eik.
The Shipwreck | © JMW Turner / WikiCommons
Frosty Morning
Dit schilderij, gemaakt in 1813, geeft het grimmige winterlandschap weer van een scène die Turner zag tijdens zijn reis naar Yorkshire, en naar verluidt is Turners dochter Evelina aanwezig op het schilderij, evenals zijn paard met 'gewassen oren', dat de winkelwagen. Turner heeft het schilderij nooit verkocht; mogelijk had het werk een sentimentele waarde voor hem vanwege de persoonlijke elementen. Claude Monet zei dat Frosty Morning was geschilderd met 'wijd open ogen'.
Frosty Morning | © JMW Turner / WikiCommons
Dido Building Carthage, of The Rise of the Carthaginian Empire
Turner noemde dit schilderij, tentoongesteld in 1815, zijn chef d'œuvre of meesterwerk. Het olieverfschilderij op doek toont Dido (in blauw en wit aan de linkerkant) die de bouwers van Carthago regisseert, een klassiek beeld uit Virgil's Aeneis. Het bijbehorende stuk, The Decline of the Carthaginian Empire, werd geproduceerd door Turner en twee jaar later tentoongesteld. Claude Lorraine had een grote invloed in Turners werk op deze klassieke landschappen. In een van zijn laatste tentoonstellingen ooit, nam Turner vier werken op met als thema Carthaagse onderwerpen.
Dido Carthago bouwen of de opkomst van het Carthaagse rijk | © JMW Turner / WikiCommons
Sneeuwstorm: Hannibal steekt de Alpen over
Het dramatiseren van historische gebeurtenissen werd een nieuw thema voor Turner om mee te werken. Dit schilderij, tentoongesteld in 1812, toont Hannibals soldaten die de Alpen oversteken in 218 voor Christus. De natuur is weer een ontembare kracht: een zwarte onweerswolk daalt neer op de troepen terwijl een witte lawine de berg rechts afdaalt. Een zwak verlichte zon worstelt om door deze ongelukkige krachten heen te breken, en in de verte is een beeld van het zonnige Italië. Hannibal wordt niet duidelijk getoond in het werk en brengt meer aandacht naar de worstelende soldaten dan naar de leider.
Sneeuwstorm: Hannibal en zijn mannen die de Alpen oversteken | © JMW Turner / WikiCommons
Rain Steam and Speed - The Great Western Railway
Na een eerbetoon aan de stervende industrie van zeilschepen in 'Fighting Téméraire', gesleept naar haar laatste ligplaats om opgebroken te worden, maakte Turner dit schilderij in 1844 om zijn grote interesse te tonen in veranderingen die zijn aangebracht door de industriële revolutie in Groot-Brittannië. De Great Western Railway was een particuliere Britse spoorwegmaatschappij die werkte aan een efficiënter transportmiddel. De locatie van dit schilderij wordt verondersteld de Maidenhead Railway Bridge over de rivier de Theems te zijn. Rechtsonder op het schilderij loopt een haas langs het spoor, een hint van het natuurlijke element van Turner's vroegere werken.
Regen, stoom en snelheid - The Great Western Railway | © JMW Turner / WikiCommons
Norham Castle Sunrise
In zijn latere leven verloor Turner zijn interesse in het opnieuw creëren van de details van golvende golven en schepen. In plaats daarvan richtte hij zich op kleur, sfeer en licht, zoals duidelijk te zien is in dit schilderij. Deze schilderijen, later in zijn leven gemaakt, vertonen een vloeiende beweging van abstracte kleur. Turner was geïnteresseerd in het vastleggen van de sfeer van een moment, in dit geval een zonsopgang, in plaats van de fysieke objecten. Turner schilderde deze scène van Norham Castle vele malen gedurende zijn hele leven, waarbij hij duidelijk zijn transformaties in stijl liet zien. Hij bezocht het tijdens zijn eerste reis naar het Noord-Engelse platteland in 1797. Bekijk hier en hier zijn andere schilderijen van Norham Castle.
Norham Castle Sunrise | © JMW Turner / WikiCommons
Het slavenschip
Turner toonde dit schilderij van een slavenschip in 1840 en hij toonde het met een uittreksel van een niet-gepubliceerd gedicht van hem, Fallacies of Hope (1812):
'Alle handen omhoog, sla op de bovenste masten en maak vast;
Yon boze ondergaande zon en woeste wolken
Verklaar de komst van de Typhon.
Gooi overboord voordat het je dekken veegt
De doden en stervenden - let niet op hun kettingen
Hoop, hoop, misleidende hoop!
Waar is je markt nu? '
Dit werk toont een van de beste voorstellingen van Turners fascinatie voor het geweld van mens en natuur. Het werk was gebaseerd op zijn gedicht en het waargebeurde verhaal verteld in Thomas Clarkson's boek The History of the Abolition of the Slave Trade, waarin een kapitein van een slavenschip zieke en stervende slaven overboord gooide om extra verzekeringsgeld te innen. Het schilderij is heet met rood en geel en de zee woedt heftig met vage afbeeldingen van de geketende ledematen van slaven die overboord zijn gegooid. De dramatische emoties die door dit schilderij worden weergegeven en waargenomen, maken het een geweldig voorbeeld van een romantisch landschapsschilderij. De kunstcriticus John Ruskin schreef over dit schilderij: "Als ik gered zou worden om Turner's onsterfelijkheid op een enkel werk te laten rusten, zou ik dit moeten kiezen."
The Slave Ship | © JMW Turner / WikiCommons
Vrede - Begrafenis op zee
Nog een van de meer persoonlijke schilderijen van Turner, Peace toont de begrafenis op zee van Turner's vriend, kunstenaar David Wilkie. Het schilderij werd tentoongesteld met zijn paar, War, samen oorlog en vrede makend. Oorlog toont Napoleon verbannen op een eiland tegen een opvallende achtergrond van rood en geel, die Turner een 'zee van bloed' noemde. Vrede werd afwisselend geschilderd met een koel palet, dat een kalme, waardige dood van een vreedzame man uitbeeldde. Het paar schilderijen werd tijdens hun tentoonstelling bekritiseerd vanwege hun gebrek aan afwerking, en met name Peace werd veroordeeld vanwege het gebruik van zwart.
Peace - Burial at Sea | © JMW Turner / WikiCommons
