Anna Göldi werd geboren in Sennwald in het kanton St. Gallen in de jaren 1730. Ze bereikte haar einde in Glarus in het jaar 1782, ter dood veroordeeld voor hekserij. Ze wordt tegenwoordig herinnerd als de laatste 'heks' die in Europa stierf.
Göldi's straf voor hekserij was niet haar eerste keer dat ze in aanraking kwam met de wet. Kort nadat ze haar eerste kind had gekregen, stierf de baby. Ze werd naar het dorpsplein gebracht en als een vorm van openbare schande in een palissade geplaatst, waarna ze werd veroordeeld tot huisarrest voor zes jaar.
Ze zou zijn ontsnapt en een schuilplaats hebben gevonden bij een familie in de buurt. In 1780, op tweeënveertigjarige leeftijd, begon Göldi te werken bij de familie Tschudi. Op dat moment was Johann Jakob Tschudi een gerespecteerde arts, rechter en natuuronderzoeker in Glarus. Hij had macht, rijkdom en een goede reputatie. De beschuldigingen van Tschudi, zijn vrouw en hun vijf kinderen tegen Göldi zouden slechts twee jaar later tot haar dood leiden.
Twee van de kinderen, Annamaria en Susanna, begonnen spelden in hun melk en brood te vinden. Göldi werd verdacht omdat het haar taak was om de maaltijden te bereiden. Eerst werd ze het huis uitgezet nadat er meer spelden in de maaltijden waren verschenen. Maar in de dagen nadat ze vertrok, werd Annamaria hevig ziek. Opnieuw viel de verdenking op Göldi en de stedelingen begonnen te vermoeden dat ze bovennatuurlijke middelen had gebruikt om het kind te vergiftigen.
Anna Göldi | © Patrick Lo Giudice / Wikicommons
Haar arrestatie werd kort daarna verzocht en het duurde een lange zoektocht om haar te vinden in het kleine stadje Degersheim, maar uiteindelijk werd ze op 21 februari 1782 teruggebracht naar Glarus.
In de stad heerste het geloof dat alleen de persoon die Annamaria had vergiftigd, haar kon genezen. Göldi werd meegesleurd in de aanwezigheid van het zieke kind en kreeg het bevel haar te genezen onder dreiging van marteling. Wonder boven wonder begon het kind beter te worden, wat ongelukkig zou zijn voor Göldi, die ervan verdacht werd goedaardige krachten te bezitten. Het herstel van het kind bezegelde haar eigen lot.
De komende weken werd ze gemarteld en bekende ze uiteindelijk dat ze een pact met de duivel had gesloten om wraak te nemen op Annamaria voor mishandeling in het verleden. Het vonnis werd naar behoren aangenomen en Göldi werd in juni 1782 onthoofd.
Het verbranden van heksen in de 14e eeuw. Tussen de 40.000 en 100.000 mensen zouden zijn geëxecuteerd wegens hekserij. Publiek domein / Wikicommons
Het proces en de executie van Göldi veroorzaakten een schandaal en veel spot in Zwitserland en daarbuiten. Degenen die haar hebben veroordeeld, hebben waarschijnlijk een dergelijke reactie voorzien omdat ze elke verwijzing naar tovenarij of hekserij uit hun rapporten hebben weggelaten. De mensen van Glarus waren ten prooi gevallen aan een oud bijgeloof dat in de tijd van de Verlichting ongepast was en ze schenen het te weten.
Een van de meest voorkomende en meest tragische theorieën is dat de illustere Jakob Tschudi een affaire had met Göldi en dat het hele debacle verzonnen was om zijn familie te redden van publieke schaamte. In 2008 hebben functionarissen in Glarus eindelijk de naam van Anna Göldi gewist en de zaak tot een gerechtelijke dwaling verklaard.
In het onlangs geopende Anna Göldi-museum kun je het hele verhaal ontdekken, gereconstrueerd met originele documenten uit de beproevingen en haar leven.
Orts- und Anna Göldi Muesum, Steinackerstrasse 4, Mollis +41 55 612 38 60
