Op zoek naar een oplossing voor stedelijke problemen, van vervuiling tot waterbesparing, bouwen technische evangelisten van Abu Dhabi tot Arizona helemaal opnieuw kant-en-klare 'slimme steden'. Maar voor wie worden ze gemaakt?
In de woestijn van Abu Dhabi ligt een stad die zowel luchtspiegeling als metropool is.
Oorspronkelijk aangekondigd als een 'greenprint' voor duurzame stedelijke ontwikkeling, kreeg Masdar City de opdracht van de Abu Dhabi Future Energy Company om de transitie van het olieafhankelijke land naar een duurzamere, hightech toekomst te demonstreren.
Volgens blauwdrukken zou de ontwikkeling van $ 22 miljard de thuisbasis zijn van autovrije autovrije wegen, een netwerk van elektrische shuttles zonder bestuurder, kantoorgebouwen die tegelijk dienst deden als windtorens en een groot zonnepark dat een zandgebied in de woestijn zou veranderen in 's werelds eerste 'zero waste, zero carbon city'.
Masdar City in aanbouw in 2012 | © Jan Seifert / Flickr
Vandaag, meer dan een decennium na de start van de bouw, bestaat de utopische visie nog steeds voornamelijk in de teksten van persberichten en renderingen van kunstenaars.
Blauwdrukken van gebouwen zijn nog lang niet voltooid, het plan voor het doorvoersysteem zonder bestuurder werd verlaten nadat twee stations en het stadscentrum - 2, 3 vierkante kilometer dat slechts 7% van de geplande stad uitmaakt - voornamelijk fungeert als een dunbevolkt kantorenpark en campus voor de speciaal gebouwde Khalifa University of Science and Technology. Terwijl de stad gepland was om 50.000 fulltime inwoners te huisvesten, noemt een voorbijgaande groep van iets meer dan 1.000 studenten het ontwikkelingshuis.
Een artistieke weergave van de wijkontwikkeling in Masdar © Masdar
Voor critici vertegenwoordigen de lege straten van Masdar City het fundamentele ingrediënt dat ontbreekt in het idee van een kant-en-klare stad: mensen.
Het probleem van de speciaal gebouwde spooksteden is niet uniek. In de vroege jaren 2000 stortte Zuid-Korea $ 40 miljard in de kant-en-klare stad Songdo, gebouwd op 1.500 hectare moerasgebied in de Gele Zee. Tegenwoordig herbergt de stad slechts een fractie van de bewoners die ontwikkelaars hadden gehoopt. In India is de 'boetiekstad' van $ 30 miljard van Lavasa half gebouwd en meer dan tien jaar na de start van de bouw onderbemand.
Lavasa, in India, is ontworpen om eruit te zien als Portofino in Italië © Dinodia / Corbis
Al in de jaren zeventig begonnen ontwikkelaars met de bouw van Arcosanti, een experimenteel 'stedelijk laboratorium in Arizona dat op zoek is naar de radicale reorganisatie van de gebouwde omgeving'. In 1976 noemde het tijdschrift Newsweek het project 'het belangrijkste stedelijke experiment dat in onze tijd is ondernomen'. Tegenwoordig is Arcosanti slechts 5% compleet. De bevolking is 80.
'Kant-en-klare steden haperen over het algemeen omdat ze geen gevoel voor plaats, authenticiteit en onderscheidend vermogen hebben. Ze zijn als een Epcot-versie van een stad ', vertelde Tom Jones, oprichter van Smart City Consulting, aan Business Insider. 'Van nature maakt een kant-en-klare stad meestal niet toe dat wijken organisch groeien.'
Arcosanti © Wikimedia
Toch gaan ontwikkelaars over de hele wereld door met het idee.
In Arizona, Mt. Lemmon Holdings, een dochteronderneming van Bill Gates 'investeringsmaatschappij Cascade Investment LLC, besteedde in 2017 $ 80 miljoen om land te verwerven waarop ze van plan zijn een nieuwe' slimme stad 'in de woestijn te bouwen. In Toronto ontwikkelt Google-moederbedrijf Alphabet momenteel Quayside, een 'internetstad' die zal uitgroeien tot 'een archetype van wereldklasse van postindustriële innovatieve stedelijke ontwikkeling' en 'zal dienen als model voor duurzame wijken in steden over de hele wereld', volgens het bedrijf.
Als deze nieuwe projecten succesvol willen zijn, is het duidelijk dat hun ontwikkelaars moeten begrijpen dat het creëren van de gevel van stedelijkheid niet hetzelfde is als het creëren van een stad. Voorspelbare, speciaal gebouwde metropolen hebben er historisch gezien nooit in geslaagd voltijdse bevolkingsgroepen aan te trekken. Om stedelijke centra echt opnieuw uit te vinden, moeten ontwerpers en ontwikkelaars de mensen overwegen en raadplegen die ze erin willen wonen. Beter nog, ze zouden hun geld en inspanningen kunnen richten op het verbeteren van bestaande steden, die al bruisen van het leven.
