Door de geschiedenis heen worden waterspuwers meestal geassocieerd met afbeeldingen van gruwelijke, gevleugelde demonen en monsters. Sommige zijn even vreemd als angstaanjagend. Er zijn echter anderen waarvan de bijzonderheid niet in gruwel ligt, maar in hun ironische karakter - bedoeld om spot, spot en zelfs gelach uit te lokken. Culture Trip werpt een nieuw licht op deze fascinerende creaties.
Waterspuwers | © DncnH / Flickr
Dit is het geval met de waterspuwers die te vinden zijn in zowel de Sint-Benedictuskerk in Glinton, Cambridgeshire, als in de kathedraal van Freiburg in Duitsland. Beide tempels hebben hetzelfde ontwerp van waterspuwer: een afbeelding van een man die voorover buigt en tussen zijn benen naar achteren tuurt, met zijn blote billen volledig naar buiten gericht naar iedereen die de kathedraal nadert. Als extra detail heeft de steenhouwer die deze waterspuwer heeft gemaakt een korte goot in het gat van de onderkant van de waterspuwer gebouwd, waardoor het op regenachtige dagen lijkt alsof de waterspuwer urineert. Over het geheel genomen is het een schaamteloze ruwe en enigszins amusante waterspuwer, en ver verwijderd van het stereotype idee van waterspuwers als monsters die nachtmerries veroorzaken.
Er is een oude legende die de motivatie van de steenhouwer verklaart om de waterspuwers van Glinton en Freiburg op deze manier te snijden. Het verhaal gaat dat de metselaar die betrokken was bij de bouw van deze beide kerken door zijn bazen was verzekerd dat het salaris dat hij zou ontvangen in overeenstemming zou zijn met de kwaliteit van het werk dat hij produceerde. Na voltooiing van de klus werd de steenhouwer echter beloond voor zijn werk met een belabberd salaris dat niet in de buurt kwam van wat hij had verwacht. Het was zijn ontevredenheid over deze vergoeding die hem motiveerde om uit protest de ruwe waterspuwer te snijden. Hij had ook de vooruitziende blik om de Glinton-waterspuwer zo in de kerk te bouwen dat de billen van de waterspuwer in de richting van de kathedraal van Peterborough stonden, en dus in de richting van de aartsbisschop die verantwoordelijk was voor de betaling van zijn werk. Evenzo wijzen in het geval van de Duitse kathedraal de billen van de waterspuwer naar Londen.
Church of Saint Benedict, Glinton, Cambridge © Andrew / geograph
De Sint-Benedictuskerk is anders een mooie en pittoreske religieuze structuur die dateert uit de 12e eeuw, waarvan de toren wordt bekroond door een spits, scherp, smal en slank, waarvan de schaduw het vlakke landschap van het hele gebied domineert. De kerk zelf werd vereeuwigd in het gedicht Glinton Spire van John Clare in 1882; het lijdt echter geen twijfel dat wat de kerk vandaag de dag zo bekend maakt bij de inwoners van Glinton, niet het gedicht is, maar deze waterspuwer, gebouwd uit wrok door een ontevreden steenhouwer.
De kathedraal van Freiburg in Duitsland is een gebouw in gotische stijl. Een deel van de kathedraal werd gebouwd op de fundamenten van een originele kerk, die er sinds 1120 stond - bijna net zo lang als de stad Freiburg zelf. De kathedraal herbergt een indrukwekkend aantal en een verscheidenheid aan waterspuwers, allemaal bijzonder expressief en prachtig, die de kroonlijsten en steunberen van het gebouw sieren. Het is fascinerend om elk van de figuren die deze kathedraal sieren van dichtbij te observeren; maar het is de tweelingbroer van de kathedraal van de Glinton-waterspuwer die een van de grootste curiosa is geworden. Om het te vinden, moet je een rondleiding door de kathedraal maken om het vlak voor de restaurants op het Kathedraalplein te vinden.
Waterspuwer in de kathedraal van Freiburg, Duitsland | © F Delventhal / Flickr
Realistisch gezien zouden we niet echt verrast of geschokt moeten zijn door een middeleeuwse kunstmanifestatie van dit soort grofheid en spot. We zouden eigenlijk moeten lachen om dergelijke demonstraties. Het is noodzakelijk om in gedachten te houden dat de middeleeuwen een periode waren waarin religie het leven van individuen regeerde, vaak met het kweken van religieuze fanatici die van harte waren toegewijd aan het dienen van de belangen van hun kerk. Sommigen zouden beweren dat deze periode in de geschiedenis een zeer donkere en moeilijke tijd was. Anderen beweren echter dat het middeleeuwse individu simpelweg een andere kijk op het leven had en dat hun blinde geloof in het bestaan van een ander leven na de dood reden was voor belachelijke schilderijen en spotsculpturen. Daarom waren werken zoals de waterspuwers Glinton en Freiburg eigenlijk nogal typerend voor deze periode van de geschiedenis.
