Noorwegen is een divers land. Zo divers dat het meer dan negen verschillende klimaattypen omvat. Het is redelijk begrijpelijk omdat de vroege gemeenschappen vaak van elkaar geïsoleerd waren vanwege de moeilijkheden die met reizen gepaard gingen, omdat het veel tijd kostte. Bij gebrek aan invloeden van buitenaf werden lokale dialecten zeer eigenzinnig. Snel vooruit naar vandaag, en het taallandschap van Noorwegen is nog steeds divers - en soms zelfs voor de lokale bevolking een raadsel. Dit is wat u moet weten over Noorse dialecten.
Eén land, vier (hoofd) dialecten
Er wordt gezegd dat "er meer Noorse dialecten zijn dan Noren". Dat is niet helemaal overdreven. Zie je, de Noorse die je hebt geleerd, die eenvoudige en gemakkelijk te leren taal? Dat is niet per se dezelfde Noor die een local in de volgende provincie zou spreken. De waarheid is dat er geen "gestandaardiseerd" Noors is, omdat er twee heel verschillende geschreven talen zijn en vier grotendeels onderling wederzijds verstaanbare hoofddialecten met elk tientallen interne variaties. Gestandaardiseerd Noors wordt alleen gebruikt in rechtbanken, officiële besluiten en nationale omroepen. Het soort Noors dat je in het dagelijkse leven hoort, is letterlijk afhankelijk van je huidige lengte- en breedtegraad.
De Noorse dialecten zijn geografisch verdeeld in vier hoofdgroepen: Vestlandsk (West-Noors), Østlandsk of Østnorsk (Pasen-Noors), Trøndersk (Noors van de provincie Trøndelag, Centraal-Noors) en Nordnorsk (Noord-Noors). En net zoals provincies verschillende steden, dorpen en dorpen omvatten, heeft elk dialect zijn eigen subgroepen, afhankelijk van het gebied. Het is veilig om aan te nemen dat elk dorp of elke stad zijn eigen unieke manier heeft om dingen te zeggen, en uitdrukkingen die je nergens anders tegenkomt. Om het nog interessanter te maken, kan een subgroep van een dialect meer op een van de drie andere hoofddialecten lijken dan op zijn eigen. Dus hoe communiceren mensen zelfs in dit land?
Op het meest westelijke eiland van Noorwegen spreken mensen Vestlandsk en schrijven Nynorsk © Solund Nyheter
Gemeenschappelijke tong is niet zo gebruikelijk
Zoals eerder vermeld, zijn de dialecten meestal wederzijds verstaanbaar. Maar er zijn enkele grote verschillen, zowel qua accent als qua vocabulaire, grammatica en syntaxis. Werkwoorden hebben verschillende eindes, vragen worden anders geformuleerd, de toekomende tijd neemt andere vormen aan, letters worden vervangen door andere letters of worden volledig verwijderd. Het kan een behoorlijke hoofdpijn zijn voor mensen die de taal net aan het leren zijn, maar vaak blijkt het ook hoofdpijn te zijn voor de lokale bevolking.
Wat zijn enkele belangrijke kenmerken van elk dialect? Nou, Oost-Noors heeft open klinkers en wordt meestal snel gesproken. Omdat het het dialect is dat het meest lijkt op het dialect dat wordt gebruikt bij het leren van Noors, wordt het ook niet als het "standaard" Noors beschouwd. De waarheid is dat de paasdialecten in Oslo worden gesproken en die dicht bij de Zweedse grens worden gesproken, verschillen behoorlijk van elkaar - waarbij de laatste veel op Zweeds lijkt. Vestlandsk kan erg moeilijk te ontcijferen zijn omdat het talloze subgroepen heeft; West-Noorwegen is fjord-Noorwegen, dus mensen woonden verspreid over kleine dorpen en eilanden en cultiveerden hun eigen manier van praten. Maar één ding dat je opvalt, vooral in Bergen, is de "r"; het klinkt als de Franse "r". In Nordnorsk veranderen "hv" -geluiden in "k", dus bijvoorbeeld de uitdrukking "Hva heter du?" ("Hoe heet je?") Wordt "Ka du hete?" Wat betreft het Trøndesk-dialect? De persoonlijke voornaamwoorden veranderen volledig. Zo wordt 'Jeg elsker deg' ('Ik hou van jou') 'Æ ælske dæ' in het Trøndesk-dialect.
Bryggen in Bergen | © Paulus Bruzdeilynas / Bezoek Bergen
