Veel wordt gemaakt uit de Zwitserse democratie. Het stabiele systeem is er een waar sommigen jaloers op zijn en waar anderen naar streven. Directe democratie, die ziet dat mensen zich nog steeds op stadspleinen verzamelen om met handopsteken beslissingen te nemen, is de wet van het land. Toch zouden de Zwitsers het er waarschijnlijk niet mee eens zijn als je zei dat hun democratie perfect was. Desgevraagd hebben ze zelfs met hetzelfde gekreun gereageerd op verkozen en niet-verkozen ambtenaren.
Een recente peiling suggereert dat niet alles zo rooskleurig is als het lijkt in het politieke systeem van de Helvetische natie. In totaal zei 55% van de ondervraagden dat ze niet tevreden waren met het werk van de Zwitserse Bondsraad en het parlement. De Zwitserse Bondsraad wordt slechts indirect door het volk gekozen, aangezien het parlement dit zevenkoppige orgaan kiest. Klinkt niet erg democratisch, zou je denken.
Bovendien vroegen de ondervraagden Alain Berset, de jongste Zwitserse president in de geschiedenis, de hoogste als ze werd gevraagd hoe ze individuele leden van de Raad beoordeelden. Zelfs hij was middelmatig en behaalde slechts een score van 3, 94 van de zes. Dit is in strijd met een andere enquête die vorig jaar werd gehouden en die suggereerde dat de onvrede over de politiek sinds het jaar ervoor was afgenomen. Het lijkt erop dat de Zwitsers niet zeker weten of ze gelukkig zijn of niet.
Het Landsgemeinde, of assemblee, wordt nog steeds gebruikt als stemmethode in delen van Zwitserland © Adrian Sulc / Wikicommons
De wateren zijn verder vertroebeld sinds eind vorig jaar, toen de Zwitserse regering door het World Economic Forum als de meest vertrouwde ter wereld werd gerangschikt, terwijl een recent onderzoek door de Economist Intelligence Unit Zwitserland als een volwaardige democratie rangschikte, alleen verlamd door lage deelname aan de politiek. Die lage deelname wordt het best gezien door een episch lage deelname aan vergaderingen van het stadhuis, een van de speerpunten van de lokale democratie in Zwitserland. Zoals Swiss Info opmerkt, komt er bijna niemand opdagen en is het aantal aanwezigen op vergaderingen in de loop der jaren gestaag afgenomen. In feite is de opkomst bij de Zwitserse algemene verkiezingen doorgaans vrij laag en behoort ze met ongeveer 50% tot de laagste in Europa.
Andere elementen van de Zwitserse democratie worden geprezen. Er zijn bijvoorbeeld slechts 100.000 handtekeningen nodig om een nationaal referendum te starten. Het is waar dat dit systeem van directe democratie een aantal controversiële daden oproept, zoals de binnenkort te houden stemming over het verbod op de boerka, die ondanks een sterke regeringsweerstand naar een nationaal referendum zal gaan. Andere stemmen zijn in het verleden door het volk doorgedrukt, ondanks de bezwaren van de regering, waaruit blijkt dat het echt een gezonde democratie is. Degenen die zichzelf aan de verliezende kant van debatten bevinden, worden ook niet altijd onderdrukt.
De zetel van de Zwitserse Nationale Raad in de hoofdstad Bern © John Doe / Wikicommons
Het lijkt erop dat de Zwitsers misschien niet bepaald tevreden zijn over de manier waarop hun politiek verloopt, noch het volledig eens zijn met wat hun politici doen, maar ze vertrouwen erop dat ze het zullen doen. Ze lijken ook beetje bij beetje afstand te nemen van de lokale politiek en laten daarmee het hart van de Zwitserse democratie achter. Als dit onsamenhangend en verwarrend lijkt, ben je goed op weg om de Zwitserse politiek te begrijpen. Het is niet perfect, maar zoals de voorstanders u zullen vertellen, is Zwitserland een eiland van stabiliteit in een zee van democratische instabiliteit.
