The Second Body van Daisy Hildyard onderzoekt de zin van het leven met onderzoeksjournalistiek, memoires en literaire kritiek.
Ik heb ooit een interdisciplinair artikel bewerkt, geschreven door vier op Tierra del Fuego gebaseerde onderzoekers die hadden geprobeerd te begrijpen wat het betekende om een 'invasieve' soort te zijn. Met als onderwerp de Noord-Amerikaanse bever, die halverwege de 20e eeuw in de regio was geïntroduceerd en nu door de Argentijnse regering wordt verwijderd, probeerden de onderzoekers het gedrag van de bever na te bootsen en in te leven. Ze zwierven door moerassen in grote beverpakken en lieten hopen kunstmatige ontlasting achter zoals castoreum - een penetrante geur die bevers als territoriale signalen afscheiden - in de hoop op het opwekken van reukoverschrijdende communicatie tussen soorten. In hun proefschrift vragen de auteurs hun lezers om de bevers niet te beschouwen als een invasie, maar als een diaspora van dieren. 'Hoe verandert de speculatieve verschuiving van termen de ethiek van uitroeiing?' Zij schreven. 'Hoe kunnen we de bevers betrekken bij de discussie over hun lot?'
Een soortgelijk experiment is te vinden in The Second Body, een verbluffend boeklengteavond van de Britse schrijfster Daisy Hildyard, die de vraag wil beantwoorden: wat wordt een lichaam in de wereld? Onder de mensen die ze interviewt voor dit boek is een sociaal onhandige microbioloog genaamd Nadya die Hildyard vertelt hoe ze bij een bepaalde gelegenheid het gedrag van haar huisdierenschildpad en kittens probeerde na te bootsen:
'Ze zette een bord op tafel en bracht haar hoofd naar het eten, zoals de schildpad deed. Het deed pijn. En toen probeerde ze het voorbeeld van de kat te volgen door van de vloer op een fauteuil te springen zonder haar armen te gebruiken om zichzelf waterpas te stellen. Dit is ook het meest mislukt. Nadya rolde en probeerde haar bovenlichaam te draaien en vervolgens te rennen zoals een kat rent, en dit deed haar beseffen hoe zacht het lichaam van de kat is. Dat een kat in wezen in elke richting kan buigen: als ik probeer te bewegen als een kat, realiseer ik me dat ik eerder uit hoeken dan uit ronde delen ben gemaakt en dat ik helemaal niet zachtaardig ben. ”
Het nabootsen van fysieke variantie is een manier om een lichaam te ervaren, maar Hildyard stelt voor dat elk wezen in feite twee lichamen heeft - een individueel en sterfelijk, het andere globaal en impactvol - en dat er een punt is waarop de twee 'in elkaar komen'. ' Het is een concept dat doet denken aan het vlindereffect en de lastige relatie tussen mensen en onze altijd verwarmende wereld. "Het idee dat een menselijk lichaam verantwoordelijk kan zijn voor iets dat er geen tastbare relatie mee heeft of met zijn directe omgeving, is geen nieuw idee", schrijft ze. Haar doel is niet alleen voor ons om de menselijke impact op de planeet te zien, maar ook om te weten wat het is om binnen de realiteit te leven. 'We weten dat zelfs de bewusteloze patiënt verantwoordelijk moet worden gehouden voor de lucht buiten zijn operatiekamer.'
Cover met dank aan Fitzcarraldo Editions
The Second Body is een meeslepend boek, geleid door Hildyard's meesterlijke vermogen om deze realiteiten te contrasteren en te vergroten. Door zo ver mogelijk uit te zoomen, vergelijkt Hildyard de beroemde Earthrise-foto, die de mensheid haar eerste visuele glimp van de planeet gaf, en het Antropoceen, een epochale beschouwing van de planeet onder menselijke heerschappij. Inzoomend bezoekt ze een slagerij, waar overal dierdelen van varkens en lammeren zijn, en waar noch de eigenaar, noch zijn medewerkers dieren als iets anders dan voedsel zien.
Niet lang na een bezoek aan de slager ontmoet Hildyard een milieucriminoloog die mensenhandel onderzoekt, zoals luipaarden die voorbestemd zijn om exotische huisdieren te worden, en valken die met gesloten ogen vanuit Rusland naar het Midden-Oosten worden vervoerd. Terwijl ik dit las, voelde ik minder voor de geslachte boerderijdieren dan voor de slaven. Dat leek het punt te zijn: 'Ze waren het niet eens over de manier waarop een mens met een dier zou moeten omgaan', merkt Hildyard op bij het vergelijken van de twee beroepen, 'of de manieren waarop andere dieren bestaan in relatie tot mensenlevens. " Waar de criminoloog ziet dat de grenzen tussen 'lichamen, naties en soorten' worden overschreden, was het de taak van de slager om ervoor te zorgen dat 'de grenzen tussen soorten worden gehandhaafd'.
Als romanschrijver en academicus verkent Hildyard concepten van grenzen verder door middel van inzichtelijke literaire kritiek. Ze wordt uitgelokt door een lezing van de academische Timothy Clark over de 'verstoring van de schaal', het idee dat er een gevoel van verwarring bestaat in de kloof tussen het menselijke individu en de mensheid in de wereld. Clark, schrijft ze, illustreerde zijn punt door zijn uitbreiding van een Raymond Carver tot een lengte van zeshonderd jaar, en benadrukte hoe op die schaal geen van de narratieve zorgen van de personages ertoe zou doen in het grote geheel van dingen. Hildyard experimenteert met de omgekeerde grensovergang, daarbij verwijzend naar een passage in een van de Napolitaanse romans van Elena Ferrante, waar een personage een autowrak beschrijft dat de onderscheidende kenmerken van zijn chauffeur had veranderd in een loutere stapel aangevallen vlees:
'De grenzen van de auto vervaagden, ook de grenzen van Marcello, aan het stuur vervaagden, het ding en de persoon stroomden uit zichzelf, waarbij vloeibaar metaal en vlees werden gemengd. Ze gebruikte die term 'grenzen opheffen'. '
Het is waar deze grenzen opkomen en verdwijnen waar Hildyard naar binnen snuffelt en intriges ontdekt die minder inventieve schrijvers over het hoofd zouden kunnen zien. Ze brengt de dagelijkse bewegingen van haar vriendinnen in kaart om te zien hoe ze aansluiten bij de algemene gedragspatronen van zoogdieren (Amy is 'voorspelbaar' maar Nina is 'grillig'), en bepaalt zo een aantal manieren waarop mensen afstand nemen van veelvoorkomende dierenparadigma's. Maar Hildyard ontdekt ook dat mensen zich niet alleen bezighouden met handelingen die onnatuurlijk zijn voor het dierenrijk - zoals vriendelijkheid tonen tegenover vreemden en het volgen van vegetarische diëten - maar ook dieren, zoals duiven, die zijn waargenomen met plezier luisteren naar muziek, zelfs jazz.
Er zijn momenten waarop Hildyard haar lezer te ver voorloopt en ze raakt bepaalde theorieën of postulaties aan alsof ze uit een beker borrelen. Zelfs haar oorspronkelijke concept van twee lichamen raakt soms onscherp - dat is totdat Hildyard het beroept op het verplaatsen van persoonlijke ervaringen en een van de meest bekende menselijke gedragingen demonstreert: verhalen vertellen.
Hildyard vertelt over de tijd dat haar huis en buurt werd overspoeld door een nabijgelegen rivier die overstroomde van regenwater. De gebeurtenis stelt haar niet in staat om iets anders te overwegen dan haar situatie, en omdat ze haar toevlucht moet zoeken, wordt haar autonomie aangetast. Ze zit voorlopig vast tussen haar twee lichamen. In een bijzonder hartverscheurende scène kijkt Hildyard toe terwijl haar vader over straat waadt 'buigend naar de toenemende stroom' om enkele van haar papieren op te halen, 'nog steeds ouderschap weg'. De meeste wezens op aarde geven precies hetzelfde om hun nakomelingen.
Met slechts 118 pagina's leest The Second Body als een extra lang artikel in New Yorker, dat een soortgelijk journalistiek ritme oproept dat een ononderbroken lezing voorstaat (ik heb de fout gemaakt het een paar dagen op te schrijven en moest opnieuw beginnen). Maar de beloning om er in één keer bij te blijven, zorgt ervoor dat de ware schoonheid van het project van Hildyard zich ontplooit als een nickelodeon van planeetformaat, een die op veel niveaus kan worden gewaardeerd.
***
HET TWEEDE LICHAAM
door Daisy Hildyard
Fitzcarraldo Edities | 120 pp | £ 16, 00
