Bekend als een stad van literatuur, heeft Edinburghs prachtige esthetiek van oud en nieuw talloze reizigers en inwoners geïnspireerd. Emma Sothern leidt ons door de culturele rijkdom van Edinburgh en vindt oude favorieten en verborgen juweeltjes tussen de geplaveide straten van de Schotse hoofdstad.
Ik woon bijna twee jaar in Edinburgh en vind constant nieuwe manieren om verliefd te worden op de stad. En ik ben niet de enige in mijn passie voor Edinburgh, dat na Londen de populairste toeristische bestemming in het VK is. De reden achter deze populariteit? Welnu, een verklaring zou de pure schoonheid kunnen zijn - van de imposante gebouwen uit de Reformatie-tijd van de oude stad tot de neoklassieke zandstenen bouwwerken van de nieuwe stad, Edinburgh is een stad als geen ander.
Zelfs de term 'stad' lijkt ongepast bij het beschrijven van deze unieke locatie. Het is waar, het is een handelscentrum, het is de thuisbasis van het Parlement, het heeft alle winkels, musea, bars en restaurants waar men op zou kunnen hopen en het verkeer kan een nachtmerrie zijn - maar toch gaan zoveel andere kenmerken van steden hier verloren. Ten eerste is het extreem klein: je kunt overal naartoe lopen, zolang je maar een paar heuvels niet erg vindt. Ten tweede is het op geen enkele manier onderdrukkend. De vele kronkelende steegjes (of 'sluitingen') worden gecompenseerd door de weelderige uitgestrekte Princes St-tuinen en ook door de groene gebieden verspreid over het gebied. Bovendien biedt de pittoreske Arthur's Seat (stijgend 521 m boven het Holyrood-park) een buitenverblijf in het hart van de stad en is het een populaire bestemming voor zowel toeristen als de lokale bevolking.
Een laatste onderscheid tussen Edinburgh en andere steden is het feit dat het relatief onaangetast blijft door de moderniteit, aangezien zowel de oude als de nieuwe stad op de werelderfgoedlijst van UNESCO staan. Het is een stad van contrasten, aangezien deze twee gebieden niet meer van elkaar kunnen verschillen, maar op de een of andere manier werkt het contrast en doet de modernere Nieuwe Stad niets af aan de pracht van de middeleeuws geplande Oude Stad. De naam 'New Town' is enigszins misleidend - het blijft eigenlijk uit de 18e eeuw, toen het werd gebouwd als een oplossing voor overbevolking in de oude stad.
De New Town, met zijn monumentale gebouwen compleet met imposante pilaren en smeedijzeren poorten, is misschien wel het slimste gebied in Edinburgh. Persoonlijk geef ik echter de voorkeur aan de charmante en verwarde natuur van de oude stad. Zelfs na twee jaar hier, ontdek ik vaak nieuwe sluitingen om naar beneden te gaan en pas onlangs een tour te hebben gemaakt in de griezelige underground Mary King's Close. Deze kleine steegjes slingeren langs de Royal Mile - de hoofdstraat van de oude stad en de thuisbasis van souvenirwinkels, whiskyspecialisten en een assortiment van rare en prachtige straatartiesten. De Mile strekt zich uit van het Palace of Holyrood (het 'vakantiehuis' van de koningin bij een bezoek aan de stad) tot het formidabele Edinburgh Castle, gelegen op de steile rots van een uitgedoofde vulkaan. Het kasteel is het meest prachtig als het 's nachts vanaf Princes Street wordt gezien, wanneer schijnwerpers de imposante schaduw tussen de skyline van de oude stad verlichten.
Hoewel het uiterlijk van Edinburgh een aantrekkelijke bestemming maakt, is het niet alleen een mooi gezicht. Een andere reden waarom het een speciale plaats in het hart van mensen inneemt, is de diversiteit van het culturele aanbod. De stad heeft sterke literaire associaties en werd in 2004 uitgeroepen tot de eerste 'City of Literature' van UNESCO. Het is een favoriete locatie van uitgeverijen, na Londen en Oxford, en is de thuisbasis van schrijvers als RL Stevenson, Alexander McCall Smith, RM Ballyantyne en Sir Walter Scott (herdacht door het Victoriaanse gotische 'Scott Monument' dat uitkijkt over Princes St Gardens). Meer hedendaagse romanschrijvers zijn Irvine Welsh (hoewel de Leith in zijn Trainspotting ver verwijderd is van de gerenoveerde, kosmopolitische Leith van vandaag) en JK Rowling, die haar Harry Potter-serie begon te schrijven in het Elephant Café, nu even beroemd om zijn warme chocolademelk zoals het is voor zijn voormalige beschermheer.
De stad is ook het decor geweest van vele romans; Miss Jean Brodie van Muriel Spark was bijvoorbeeld in haar Prime-leven in het welvarende gebied van Morningside en inspecteur Rebus van Ian Rankin voert zijn onderzoeken uit vanuit zijn huis in Marchmont. De griezelige sfeer van de stad doet denken aan Dickensian Londen en de altijd aanwezige regen draagt bij aan het gotische gevoel dat het een populaire setting maakt voor misdaadfictie (naast Rankin inspireerde het ook Sir Arthur Conan Doyle). Een andere reden waarom de stad de romans van misdaadschrijvers inspireert, is misschien wel de sinistere geschiedenis; Zo zouden seriemoordenaars Burke en Hare in de Edinburgh Vaults naar slachtoffers zoeken en hun lichaam in de kamers verstoppen. Het Grassmarket-gebied, nu een populaire drinkplek voor toeristen, was vroeger ook het decor voor openbare ophangingen.
Maar het is hier niet allemaal kommer en kwel. Edinburgh is een favoriete bestemming van komieken en heeft de carrières van vele artiesten tijdens het Fringe Festival een boost gegeven. The Fringe is het grootste podiumkunstenfestival ter wereld en is een van de vele festivals, waaronder het International Festival, het Military Tattoo Festival, het International Book Festival en het International Film Festival waaruit het beroemde Edinburgh Festival bestaat. Dankzij deze verzameling festivals ziet de maand augustus de stad verdubbelen in bevolking; de normaal gesproken korte tocht over de Royal Mile kan een uur duren vanwege de drukte en nachtbrakers genieten van de latere vergunninguren van bars - sommige blijven open tot 05.00 uur.
Het festival en de chaos zorgen voor een opwinding van pure uitputting die het leven in de stad op dit moment met zich meebrengt. De drukte van Edinburgh verdwijnt echter niet naarmate de festiviteiten in augustus ten einde lopen. De lijst met dingen om te doen in Edinburgh is eindeloos en de stad valt niet in slaap als het laatste vuurwerk van het Festival wegsterft. Een recente ervaring die ik had, getuigt van dit feit. Onlangs bracht ik een Belgische vriend van mij naar Calton Hill, terwijl ik daarmee het Hindoe-festival van Dussehra in volle gang tegenkwam. We keken gebiologeerd toe hoe drie beeltenissen in brand werden gestoken om de triomf van goed over kwaad te vertegenwoordigen, waarna een spectaculair vuurwerk plaatsvond. Mijn vriendin was opgetogen en zei dat ze niet beter had kunnen vertrekken vanuit een stad waar ook zij verliefd op was geworden. Dit is typisch voor Edinburgh. Het herinnert je er constant aan hoe gelukkig je bent om hier te zijn, maar voor het geval je het vergeet, onthult het iets verbazingwekkends waardoor je helemaal opnieuw verliefd wordt.
Door Emma Sothern
Bronvermelding: 1: Christian Bickel / WikiCommons, 2: Tilmandralle / WikiCommons, 3: Andrew Kingsford-Smith / Grinsford
