De Dag van de Doden: Mexico's Mysterious Holiday

In Mexico komen de doden elk jaar in oktober en november terug om het land van de levenden te bezoeken. In veel gemeenschappen markeren mensen de gelegenheid door het leven te vieren van degenen die zijn overleden. Maar in de steden Pátzcuaro en San Andrés Mixquic hebben de lokale bevolking het festival van de dood veranderd in een rauwe, heilige viering van het leven.

Het Mexicaanse festival Día de Muertos vindt traditioneel plaats gedurende drie dagen, beginnend op 31 oktober. Zoals bij de meeste rituele vieringen van de dood en de onderwereld, gaat de oorsprong van het festival honderden, misschien zelfs duizenden jaren terug. We weten dat rituelen werden uitgevoerd door de precolumbiaanse beschavingen, waaronder de Azteken, de Maya's, de P'urhépecha, de Olmecs en de Totonacs, al drieduizend jaar geleden.

De Azteken, altijd een beschaving voor grootsheid, wijdden een hele maand aan de vieringen en vereerden de godin Mictecacihuatl of 'Lady of the Dead' boven alle andere goden. Elementen van deze oude vieringen zijn gebleven in hedendaagse incarnaties; Voor velen is de godin Mictecacihuatl te zien in het opvallende gezicht van La Catrina. In 1913 creëerde kunstenaar José Guadalupe Posada de zinkets 'La Calavera Catrina' als een satirische weergave van de Mexicaanse hogere klassen. Het beeld werd echter zo goed ontvangen dat het het onofficiële beeld werd voor de Dag van de Doden.

Dag van de Doden Catrinas in Michoacan Mexico | © DAVID PANIAGUA GUERRA / Shutterstock

Niet te verwarren met Halloween, de Azteken vierden oorspronkelijk ergens in augustus de dood in Amerika; Spaanse kolonisten veranderden de datum echter in overeenstemming met het christelijke feest van Allerheiligen. Hoewel sommige commerciële elementen van Halloween inbreuk hebben gemaakt op Mexico, beleven de inheemse festiviteiten gelukkig een opleving. Dit jaar vestigden fans van het festival in Mexico-Stad een nieuw wereldrecord voor de meeste Catrinas op één plek tegelijk.

Maar de vakantie gaat niet alleen over het festival zelf. De voorbereidingen beginnen weken en soms maanden van tevoren. Vakantiealtaren, bekend als ofrenda's, met de favoriete bezittingen en voedsel van de overledene en versierd met felle kleuren, zijn gemaakt om de doden terug naar hun huizen te leiden. Een speciaal zoet broodje, plaatselijk bekend als Pan de Muerto, wordt voor de gelegenheid gemaakt en is meestal versierd met afbeeldingen van gekruiste beenderen.

Traditionele dag van het dode altaar met pan de muerto en kaarsen © AGCuesta / Shutterstock

Hoewel de aanloop naar de vieringen maanden kan duren, hebben de dagen zelf elk hun eigen rituelen en betekenis. 1 november is gewijd aan overleden kinderen en staat bekend als de Dag van de Onschuldigen of de Dag van de Engeltjes. Speelgoed en snoep liggen opgestapeld op grafstenen en op altaren in huizen om de kinderen een nacht van het jaar naar huis te lokken.

2 november is de Dag van de Doden, dat is wanneer alle zielen terugkeren naar hun families, dorpen, steden en steden. Vigils worden de hele nacht op begraafplaatsen gehouden, waar gezinnen samenkomen om de boomharskop te verbranden, die sinds de precolumbiaanse tijd als wierook wordt gebruikt. Graven zijn versierd met snoepschedels, eten, drinken en cempasúchil, oranje goudsbloemen die bekend staan als de Bloemen van de Doden.

Dag van de doden, Oaxaca, Mexico | Anna Bruce / © Cultuurreis

Hoewel er in het hele land vieringen plaatsvinden, zijn er een aantal specifieke plaatsen die een bezoek waard zijn. Oaxaca, de hoofdstad van de gelijknamige zuidelijke staat, herbergt een levendig en dramatisch carnaval. Maar misschien zijn de twee meest bekende steden Pátzcuaro in de staat Michoacán en San Andrés Mixquic in Mexico-Stad.

Pátzcuaro

Terwijl de zon ondergaat op het Pátzcuaro-meer op 1 november, lichten begraafplaatsen aan de oevers van het meer op met kaarsen, die tot zonsopgang blijven branden. Het spektakel begint pas echt als houten roeiboten het kalme water in varen, met families, bloemen en het flikkeren van steeds meer vlammen met zich mee, als een gigantische vloot die het mythische wezen Charon en zijn veerboot halverwege ontmoet. De aanblik van het meer en zijn verlichte omgeving, met gezang dat uit het water komt, is op zichzelf al een spookachtige ervaring. Overdag verkopen marktkramen in Pátzcuaro voedsel, handwerk en traditionele waren die verband houden met de Dag van de Doden; verwacht felle kleuren, Pan de Muerto, en natuurlijk veel schedels.