Filippijnse kunst weerspiegelt een breed scala aan invloeden, van het koloniale verleden van het land tot de hedendaagse cultuur. Hier profileert Culture Trip 10 legendarische Filippijnse meesters die je moet kennen.
Fernando Amorsolo (1892-1972)
Fernando Amorsolo, in 1972 door president Marcos de eerste nationale artiest van het land genoemd, staat vaak bekend als de 'Grand Old Man of Philippine Art'. De in Spanje opgeleide realist ontwikkelde een techniek voor achtergrondverlichting, waarbij zijn kleurrijke afbeeldingen van lokale mensen de uitstraling van de Filippijnse zon weerspiegelen. De figuren en verlichte landschappen gloeien op magische wijze op het canvas. Ondanks zijn verslechterende gezondheid en zijn gebrekkige gezichtsvermogen, bleef hij tot het einde vruchtbaar en produceerde hij tot wel 80 schilderijen per maand tot zijn dood op 80-jarige leeftijd. De creativiteit van Amorsolo bepaalt de cultuur en het erfgoed van de natie tot op de dag van vandaag.
Het Vargas Musuem - gevonden op de campus van zijn alma mater, de University of the Philippines, toont een opmerkelijke selectie van zijn werk.
'The Fruit Gatherer', 1950 © Fernando Amorsolo
José Joya (1931-1995)
Een Filipijnse pionier op het gebied van abstract expressionisme, multimediaschilder José Joya gebruikt gedurfde en levendige kleuren met een verscheidenheid aan schildertechnieken, gelaagdheid, losse impasto-slagen en gecontroleerde druppels. Zijn harmonieuze kleuren worden beïnvloed door Filippijnse landschappen en tropische dieren in het wild. Zijn meesterschap ligt in gebarenschilderijen, waarbij de verf spontaan op doek wordt aangebracht, soms direct uit de koker of door het gebruik van brede streken met kwasten.
'Granadean Arabesque', 1958 © Joya
Joya beïnvloedde jongere kunstenaars om andere media te verkennen, zoals aardewerk en prentkunst, terwijl hij decaan was van het College of Fine Arts aan de Universiteit van de Filipijnen. In 1964 vertegenwoordigde Joya het land op de Biënnale van Venetië en toonde zo de vooruitgang van de moderne kunst in de Filippijnen.
Zijn meest opvallende schilderij uit 1958, genaamd Granadean Arabesque, is een grootschalige geelgetinte muurschildering met clusters van zand en impasto. Het kan worden bekeken in de Ateneo Art Gallery in Manilla.
Pacita Abad (1946-2004)
Geboren op het noordelijke eiland Batanes, behaalde de internationaal gerespecteerde kunstenaar eerst een graad in Politicologie aan de Universiteit van de Filipijnen. Haar fervent activisme tegen het Marcos-regime in de jaren zeventig leidde ertoe dat ze naar San Francisco verhuisde om aanvankelijk rechten te studeren, maar ze vond haar ware roeping met kunst. Haar schilderijen bestaan uit levendige kleuren en een constante verandering van patronen en materialen. Eerder werk ging over sociaal-politieke afbeeldingen van mensen, inheemse maskers, tropische bloemen en onderwaterscènes. Pacita creëerde een unieke techniek genaamd 'trapunto', waarbij ze haar levendige doeken naait en propt met een breed scala aan materialen zoals stof, metaal, kralen, knopen, schelpen, glas en keramiek, om haar werk een driedimensionale uitstraling te geven. Haar vele reizen over de hele wereld met haar man hebben als inspiratie gediend voor de technieken en materialen die in haar kunst worden gebruikt. Pacita heeft deelgenomen aan meer dan 60 tentoonstellingen in de Verenigde Staten, Latijns-Amerika en Europa.
Ze heeft aan meer dan 5.000 kunstwerken gewerkt - haar meesterwerk is Alkaff Bridge, Singapore, een 55 meter lange brug bedekt met meer dan 2.000 kleurrijke cirkels. Het was een paar maanden voltooid voordat ze in 2004 stierf aan longkanker.
Alkaff-brug door Pacita Abad © joachim affeldt / Alamy Stock Photo
Ang Kiukok (1935-2005)
Geboren aan Chinese immigranten, is Ang Kiukok de pionier van het Filippijnse moderne figuratieve expressionisme. Hij werd in 2001 beloond als nationale kunstenaar van het land en was een van de meest succesvolle commerciële figuren in de lokale kunstscene vanaf de jaren zestig tot aan zijn dood door kanker in 2005. Net als Amorsolo zijn zijn schilderijen populair op veilingen en hebben ze uitzonderlijk hoge biedingen ontvangen op Sotheby's en Christie's. Hij staat bekend om zijn uitgesproken kubistische en surrealistische afbeeldingen van de kruisiging van Christus en moeder en kind. Hij wordt echter geprezen om zijn serie Vissers op zee, die zowel energie, geloof als de strijd van vissers verbindt onder een levendige karmozijnrode zon die samenwerkt om de dag binnen te halen.
Zijn opmerkelijke werken zijn vertegenwoordigd in het Cultureel Centrum van de Filippijnen, het Nationaal Historisch Museum van Taipei en het Nationaal Museum in Singapore.
'The Fishermen', 1981 © Ang Kiukok
Benedicto Cabrera (1942-heden)
Cabrera, liefkozend bekend als 'BenCab' in de Filippijnen, is de best verkochte commerciële schilder van zijn generatie en een prominent hoofd van de lokale hedendaagse kunstscene. Hij studeerde onder José Joya aan de Universiteit van de Filipijnen en behaalde zijn diploma in Schone Kunsten in 1963. Zijn vruchtbare carrière besloeg vijf decennia, waar zijn schilderijen, etsen, schetsen en prenten zijn tentoongesteld in Azië, Europa en de Verenigde Staten.. Hij verblijft momenteel in het kille noordelijke heuvelstation van Baguio, waar hij zijn eigen BenCab-museum met vier verdiepingen op Asin Road oprichtte met een eclectische selectie van inheemse artefacten, persoonlijke werken en een overweldigende verzameling schilderijen van hedendaagse Filippijnse kunstenaars.
'Sabel in Blue', 2006 © Bencab
Kidlat Tahimik (1942-heden)
Een goede vriend van BenCab en Baguio is de veelgeprezen regisseur Kidlat Tahimik. Bekend als de vader van Filippijnse onafhankelijke film, heeft de regering hem onlangs de Orde van Nationale Kunstenaar voor Film toegekend in oktober 2018. Kidlat Tahimik, geboren Eric de Guia, betekent 'stille bliksem' in het Tagalog. Voordat hij naar de bioscoop ging, studeerde Kidlat aan de prestigieuze Wharton School van de Universiteit van Pennsylvania, waar hij een Masters in Business Administration behaalde. Zijn werk wordt geassocieerd met Third Cinema, een filmbeweging die het neokolonialisme en het kapitalistische systeem aan de kaak stelt. Zijn films waren prominent aanwezig op filmfestivals in Amerika, Europa en Azië.
Hij wordt zeer gerespecteerd onder de regisseurs Werner Herzog en Francis Ford Copolla, die beide een grote rol speelden bij het presenteren van zijn beroemdste semi-autobiografische werk Perfumed Nightmare in 1977. De film combineert documentaire en essaytechnieken die een enigszins humoristische maar scherpe kritiek op de sociale kloof tussen arm en rijk in de Filippijnen.
Als je toevallig in Baguio bent, kom dan langs bij zijn kunstenaarscafé en vegetarisch restaurant Oh My Gulay, dat in het hart van Session Road op de vijfde verdieping van het La Azotea-gebouw ligt. Het oude gebouw heeft geen lift, maar de lange weg naar boven is de reis en het uitzicht waard. Het café is een eigenzinnig wonderland van Kidlat's verbeelding, met houten bruggen, felblauwe visvijvers, schilderijen en inheemse sculpturen omringd door een gezonde reeks planten. Op Assumption Road creëerde hij een enorm kunstenaarsdorp geïnspireerd door zijn eerste café, genaamd Ili-likha (of, om te creëren), wat een must-see is voordat hij Baguio verlaat.
Eduardo Masferré (1909-1995)
Verder ten noorden van Baguio, in de bergachtige provincie Sagada, werd Eduardo Masferré geboren uit een Filippijnse moeder en een Spaanse soldaat. Hij wordt beschouwd als de vader van de Filippijnse fotografie. Hij documenteerde zeer gedetailleerd het dagelijkse leven van de inheemse bevolking van de Cordilleras. De autodidactische fotograaf verwerkte zijn eigen film in een geïmproviseerde donkere kamer en wist zelfs prints zonder elektriciteit te maken. Zijn foto's vangen de cultuur van de mensen in zijn gemeenschap op en dienen als documentatie van hun gebruikelijke praktijken en rituelen. De foto's van Masferré hebben hun weg gevonden naar tentoonstellingen over de hele wereld. Het Smithsonian Institution heeft ten minste 120 prenten van zijn werken voor het National Museum of Natural History in Washington DC
Hij wordt herinnerd voor zijn boek over de mensen van de Filippijnse Cordillera-foto's 1934-1956, dat in 1988 werd gepubliceerd. Een landherberg en café in Sagada is naar hem vernoemd en is een bezoek waard om kopieën van zijn prenten te zien en souvenirs te kopen ter ere van Masferré.
'Sagada', 1952 © Masferre
Agnes Arellano (1949-heden)
Geboren in een familie van vooraanstaande mannelijke architecten, is beeldhouwster Agnes Arellano vooral bekend om haar surrealistische en expressionistische werk in gips, brons en koudgegoten marmer. Haar sculpturen benadrukken het vrouwelijk lichaam en putten uit thema's rond seksualiteit, religie en mystiek. Geleend van de term van dichter Gerard Manley Hopkins, schrijft Agnes haar werk toe aan 'inscapes', die een interne eenheid tussen verschillende elementen in haar installaties en sculpturen bevestigen. Voortbordurend op de tragische dood van haar ouders en zus door een huisbrand in 1981, onderzoekt haar werk thema's van creatie en vernietiging, en de levenscycli van geboorte tot dood.
'Carcass-Cornucopia', 1987 © Agnes Arellano
Roberto Chabet (1937-2013)
Geboren Roberto Rodriguez, gebruikte hij de meisjesnaam van zijn moeder Chabet toen hij zijn carrière in de kunst begon. Hij was een mentor van veel studenten aan de Universiteit van de Filipijnen, waar hij meer dan 30 jaar les gaf, en wordt erkend als de vader van conceptuele kunst in de Filippijnen. Chabet studeerde aanvankelijk architectuur, maar zijn conceptuele kunstinstallaties, collages en sculpturen in de jaren zestig en zeventig maakten hem een rebelse figuur in de lokale kunstscene. Hij was de oprichtende museumdirecteur van het Cultureel Centrum van de Filippijnen van 1967-1970, waar hij de 13 Artists Awards in het leven riep die de prestaties van jonge kunstenaars benadrukken wiens werken een eigentijdse kijk op kunst maken en denken tonen.
Roberto Chabet's 'Onethingafteranother', in het Mission House, Manila Biennale 2018 © Mark Demayo
Hij omschrijft zichzelf als een "bewaarder" en zijn werk als "schepsels van herinnering". Zijn veelzijdige vaardigheden in tekenen, beeldhouwen, installaties, fotografie, grafiek en collages stellen de moderniteit in vraag. Zijn werken weerspiegelen het belang van ruimte en hoe de verplaatsing van gewone objecten hun betekenis kan veranderen.
