Het Olympisch Museum in Lausanne, Zwitserland, staat als een baken van de glorie en universaliteit van sport. Het bevat oude Griekse hommages aan de games die aantrekkelijk zijn voor geschiedenisliefhebbers, ontzagwekkende ontwerpen voor architectuurliefhebbers en eindeloze artefacten die getuigen van de drive, vastberadenheid en geest van de atleten. De nieuwste tentoonstelling, Behind the Screen, verkent de digitale revolutie die de verhalen van de atleten uit de games en in ons hart bracht.
Olympisch museum © Jillian Levick
Het is een algemeen erkende waarheid dat de Olympische Spelen niet alleen voor sportliefhebbers zijn. Zelfs degenen met een voorliefde om hun polsstokhoogspringen te verwarren met hun kogelstoten, falen bijna altijd met gejuich en steun voor de atleten van hun thuisland, die een kameraadschap creëren die zo verenigend is dat we onszelf bijna overtuigen dat we meer dan één keer van sport houden elke 4 jaar. Het is precies deze universaliteit die zorgt voor zo'n interessant en emotioneel bezoek aan het Olympisch Museum van Lausanne - de focus op het diepe uithoudingsvermogen van de menselijke geest is voor iedereen herkenbaar. Nu, en tot 26 januari 2016, hebben ze een show opgevoerd over de geschiedenis van de grootste show op aarde: Behind the Screen vertelt het verhaal van de dekking van de Olympische Spelen.
Voordat audiovisueel materiaal door kijkers kan worden gezien en bewonderd, zijn er tal van problemen waarmee men te maken heeft. Het digitaliseren van materiaal voor het publiek vereist veel geduld, want hoewel technologieën evolueren, gaan ze niet altijd even snel vooruit. Film wordt nooit geïsoleerd gezien - het wordt gecombineerd met audio en andere elementen en deze snelheden zijn niet altijd op één lijn. Bovendien kan technologie ook vooruitgang boeken op een manier die men niet wil, waardoor verouderde of niet-beschikbare methoden ontstaan die een bepaald stuk materiaal daadwerkelijk verbeteren. Er bestaan ook meerdere versies van bijna alle Olympische films, gemaakt met verschillende delen en in verschillende talen, wat letterlijk spreekt tot hun universele relevantie. Er wordt naar gestreefd om stukken te herstellen naar hun originele versie en taal, om trouw te zijn aan hun verhaal.
De voetballers, Niki de Saint Phalle © CIO Catherine Leutenegger
Het is ook een moeilijke beslissing om te beslissen welk materiaal moet worden gedigitaliseerd; er is teveel om het allemaal te doen, en alles waarmee men vandaag werkt, kan morgen een stukje geschiedenis worden. Het vermogen om het collectieve geheugen letterlijk in handen te krijgen kan een hele klus zijn. Deze tentoonstelling belichaamt echter de waarde van deze restauratieprojecten. De weergave van audio-, visuele en gecombineerde materialen uit de geschiedenis van de Olympische dekking is spectaculair.
In 1995/1996 verwierf en herstelde het Internationaal Olympisch Comité honderden uren materiaal, waarvan een groot deel in deze tentoonstelling te zien is. Kijkers leren hoe de verslaggeving van de Olympische Spelen in 1948, in wat bekend stond als de bezuinigingsspellen, op twee stukken film werd geschoten in plaats van op drie om geld te besparen, waardoor de spellen in verband werden gebracht met hun bredere historische context. Men probeert te begrijpen dat de Olympische Spelen niet echt een kijksport voor de radio waren, omdat mensen op afstand slechts een deel van hen konden zijn en re-caps in de krant lazen. In feite waren kranten boos dat ze hun monopolie op de Olympische Spelen verloren tijdens de LA-wedstrijden van 1932, waarvoor radiosegmenten van 15 minuten werden geïntroduceerd. Dit moet zijn hoe tv-stations zich voelden toen in de games van Londen 2012 digitale online platforms voor het eerst in de geschiedenis de tv-dekking overtroffen.
Hoewel radio plaats maakte voor cameradekking, domineerde het nog steeds in de Spelen van 1948 in Londen, zoals bewezen door de BBC, die 14 tv-commentatoren had en meer dan 100 radio-commentatoren. Aangezien elk digitaal record wordt verbroken en elke nieuwe prestatie wordt verkend, is het geweldig voor het publiek. Dit is een evenredige verbinding, want hoewel oude methoden niet erg inspirerend lijken voor het moderne publiek, overstijgt dat gevoel van nieuwigheid, het ervaren van iets dat nog nooit eerder in de geschiedenis is meegemaakt, de tijd en verbindt het publiek vroeger en nu. Je kunt het niet helpen, maar je ook in de toekomst verbonden voelen met toeschouwers, terwijl je je voorstelt welke glorie van technologie, mensheid en hun interacties ze zullen ervaren.
Het is echter ook mogelijk dat mensen bij elke vooruitgang meer en meer gewend raken aan media, en geleidelijk lijkt het erop dat dit op zichzelf misschien niet genoeg boeiend is. Daarom is het het menselijke element, de terugkeer naar het hart van de spellen, wat de geest van sport zo echt tijdloos maakt. Het was Roone Arledge, de Amerikaanse pionier en legende op het gebied van sport en uitzendingen, die gesplitste schermen in beeld bracht. Afbeeldingen en clips van atleten in hun trotse woonplaatsen; van hen als kinderen die al oefenen voor hun toekomstige momenten van glorie; van hen die in het verleden faalden maar doorgaan, bovenop hun huidige successen, brengt het verhaal en de glorie aan iedereen.
L'Elan, Nag Arnoldi © CIO
Deze toegankelijkheid is de drijvende kracht achter het hele restauratie- en digitaliseringsproject - ervoor zorgen dat archivering niet wordt gezien als immobiliserende objecten, maar eerder als het tegenovergestelde. Door te beveiligen, updaten en digitaliseren worden deze materialen beschikbaar gesteld aan mensen van nu en van de toekomst. Door ze op tijd op te schorten is hun onsterfelijkheid mogelijk. Deze missie en methode om beschikbaarheid en duurzaamheid te garanderen, past perfect in het algehele gevoel van verbinding dat door het hele museum wordt overgebracht.
Een kamer met oude artefacten die de Olympische Spelen en afbeeldingen van sport uitbeelden, virtuele stukjes papier uit de archieven die rondzweven op geprojecteerde oppervlakken en boeken met touchscreen gevuld met knipsels om doorheen te bladeren, samen met ongelijksoortige materialen en tijden. Het meeslepende karakter van de displays zorgt ook voor de fysieke toegankelijkheid van de games, met functies zoals de interactieve touchscreen-tijdlijn die het verleden en het heden naadloos samensmelt, waarbij het oude atletisch door moderne media wordt gepresenteerd.
De bewegingen van kranten, naar radio, naar tv, naar audio, naar kleur in Tokio 1964, naar internetstreaming in Athene 2004, naar mobiele telefoonstreaming in Turijn 2006, het waren allemaal onschatbare opstapjes om van de games een universeel, publiek spektakel te maken., met een universele aantrekkingskracht, waardoor mensen de beste stoelen in huis krijgen, vanuit het comfort van hun eigen huis, of zelfs van hun buisstoelen. Het Olympisch Museum en Behind the Screens zijn geen tentoonstellingen van objecten, maar tentoonstellingen van emoties, waarin verhalen nooit statisch zijn en verleden, heden en toekomst op elkaar zijn afgestemd.
