De Bahreinse dichter Ali Al Jallawi heeft gedurende zijn hele carrière geworsteld tegen staatscensuur en repressie, en zijn uitgesproken kritiek op het Bahreinse regime dwong hem uiteindelijk tot ballingschap in Europa. Dit artikel van InterNations gaat in op de tumultueuze carrière van Al Jallawi en zijn boodschap van vreedzaam verzet.
Courtesy Voices Compassionate Education
In de nasleep van de Bahreinse opstand in 2011 en 2012 hadden de in Bahrein woonachtige expats en internationale waarnemers niet in de gaten dat er inderdaad iets verrot was in het kleine koninkrijk aan de Perzische Golf. Voordat de politieke onrust de grieven van veel Bahraini's benadrukte, hadden informele bezoekers of expats die een paar jaar in Bahrein kwamen wonen, meestal de relatief hoge kwaliteit van leven en de levendige sfeer van Manama gezien. Voor oppositionele stemmen uit Bahrein zijn dergelijke voorzieningen echter niet langer van belang in het licht van de politieke mislukkingen van hun land, een gebrekkig thuisland dat aanleiding geeft tot poëtische profetieën als deze: 'We vierden je dood / totdat je groot werd.'
Deze regels zijn geschreven door de Bahreinse schrijver Ali Al Jallawi in zijn dichtbundel Al Isyan (Arabisch voor 'opstand', 'ongehoorzaamheid') - die jaren voor de Arabische lente werd gepubliceerd. Al Jallawi is niet alleen een van de meest opvallende moderne dichters van de Golfregio, maar hij is ook de afgelopen twee decennia een uitgesproken criticus van de regering van Bahrein geweest. Geboren in Manama in 1975, als achtste kind in een groot gezin, begon hij op 14-jarige leeftijd met het schrijven van poëzie: amper drie jaar later kreeg hij voor het eerst problemen met de autoriteiten van Bahrein toen hij werd gearresteerd wegens het publiceren van een gedicht kritisch over de heersende monarchie.
Zijn zeven dichtbundels en zijn talrijke optredens op zowel nationale als internationale festivals oogstten hem lof in literaire kringen, terwijl zijn politieke ideeën en humanitaire idealen leidden tot zijn politieke vervolging door de staat Bahrein. In 1995, na zijn tweede arrestatie, werd hij drie jaar opgesloten en werd hij gemarteld in de gevangenis. Deze schrijnende ervaring staat centraal in zijn recente memoires, God after Ten o'Clock, die niettemin de sterkste overtuigingen van Al Jallawi bevestigt.
In een absurde, bijna komische anekdote probeert een van de gevangenisfunctionarissen god te worden voor het volk dat aan hem is overgeleverd. Hij schrijft 'God' op een stuk papier, sluit het op in de bureaula en zegt bondig: 'God is daar. Ik ben hier.' Met zulke bewakers zijn de gepassioneerde toespraken van de dichter doof voor oren - en toch dienen ze om hem te herinneren aan zijn kernwaarden. Ook al beschouwt zijn cipier zichzelf misschien als een opzettelijke, wraakzuchtige godheid, toch blijft de schrijver toegewijd aan een menselijk, zelfs dierlijk bestaan. Hij vergeleek zichzelf met een 'zeemeeuw' (die vleugels heeft, zelfs wanneer hij in de kooi zit, om in de lucht op te stijgen), een 'kwal' (zacht, lichtgevend, gedijt in water) en een 'zoon van de eerste kern' die overwogen kan worden klei '(als de eerste man in de Abrahamitische religie, geschapen uit eenvoudige aarde), minacht hij zijn eigen status te ontlenen aan tribale belangen, religieuze autoriteiten, sociale klasse of een gevoel van raciale superioriteit jegens mensen van verschillende etnische groepen.
Dit radicale humanisme komt tot uiting in vele facetten van Al Jallawi's werk. Hij heeft twee boeken geschreven over religieuze minderheden in Bahrein (de Joodse gemeenschap en het Baha 'i-geloof), en van 2005 tot 2007 heeft hij als journalist bijgedragen aan de berichtgeving over lokale kunst en cultuur en aan de enige oppositionele krant van het land. Zijn lyrisch oeuvre komt keer op keer terug naar wat hij de drie grootste taboes in de literatuur van Bahrein noemt: seksualiteit, religie en politiek. 'Als de aarde hoger was / zou ik erom vragen / Gods hoed op de maan te hangen / en de waslijn van de hemel tussen twee rijmpjes zou worden gespannen', schrijft Al Jallawi in het uitdagende gedicht 'Brief aan Quaraish' (de naam van de stam waartoe de profeet Mohammed behoorde). Dergelijke uitdagingen voor zowel religieuze als seculiere hiërarchieën zullen echter waarschijnlijk geen gunst vinden in een politiek volatiel klimaat en onder een regime dat routinematig wordt bekritiseerd omdat het de vrijheid van meningsuiting onderdrukt.
Terwijl Al Jallawi geweld afwijst als onderdeel van anti-regeringsprotesten, nam hij vreedzaam deel aan massademonstraties in 2011 en reciteerde hij in het openbaar enkele van zijn gedichten tijdens bijeenkomsten op de Manama Pearl Roundabout. Toen de veiligheidsdiensten vervolgens zijn familie bezochten en hij hoorde over het lot van twee collega-schrijvers (een uitgever en een blogger, die beiden op mysterieuze wijze in de gevangenis stierven), besloot hij zijn land te verlaten. Omdat hij al een visum had voor deelname aan een literair festival in Duitsland, vertrok hij voortijdig uit Bahrein en kwam uiteindelijk aan via de VAE, Libanon, Jordanië en het VK. Ironisch genoeg werd hij op Heathrow Airport gearresteerd en enkele weken vastgehouden omdat zijn visum niet als geldig werd beschouwd voor Groot-Brittannië.
Een ondersteunend netwerk voor vervolgde journalisten en auteurs hielp Al Jallawi om toch naar Duitsland te komen en organiseerde een PEN-fellowship om hem een langdurige asielaanvraag te besparen. Hij verbleef dus een half jaar als officiële gast in de stad Weimar en woont nu in Berlijn als fellow van de Akademie der Künste. De dichter heeft zowel zijn diepe dankbaarheid betuigd aan de individuele mensen in Europa die hem hun hulp boden, als zijn teleurstelling over het gevoel van 'een tweederangsmens', vanwege zijn niet-Europese paspoort, donkere huidskleur en Arabische naam. Aan de ene kant vieren de westerse regering en organisaties, zoals Al Jallawi niet moe wordt om erop te wijzen, de vrijheid van meningsuiting - en exporteren ze vervolgens militaire uitrusting naar landen als Saoedi-Arabië, die een cruciale rol speelden in het neerhalen van de populaire oppositie van Bahrein met bruut dwingen.
Zo opgelucht als hij was om Bahrein ongehinderd en ongedeerd te verlaten, wil hij ook op een dag terugkeren. Zijn vrouw en zijn tienjarige zoon konden zich niet bij hem aansluiten, en hoewel ballingschap een betere optie is dan de gevangenis, is het 'de langzame moord op je herinneringen'. Al Jallawi gebruikt zijn ballingschap in Duitsland voor verdere optredens op literaire evenementen en politieke lezingen over de Arabische lente, voor interviews met Duitse media die zijn hoop op een democratisch Bahrein uiteenzetten en voor het werken aan een roman genaamd Yadallah's Shoes, een andere meditatie over de manieren waarop samenleving en ideologie kunnen mensen beïnvloeden, in voor- en tegenspoed.
'Maar jouw natie is geen stuk land', zegt hij. 'Uw natie is uw gevoel van verbondenheid. Ik behoor nog steeds tot mijn land. ' En Al Jallawi zal nog steeds worstelen met vragen als 'O Heer
/ Hoe heb je kinderen al deze dood laten verzenden? ' ('Brieven voor degenen die gedood moeten worden') en kom tot het klinkende antwoord, 'er is niemand de aanbidding waard behalve de mens' ('Brief aan de Qoeraisj'), een conclusie die minder cynisch is dan uiteindelijk hoopvol.
Dit artikel is afkomstig van InterNations, de toonaangevende online community voor expats wereldwijd. InterNations is aanwezig bij lokale gemeenschappen in 322 steden en heeft momenteel meer dan 500.000 leden over de hele wereld en streeft ernaar expats te helpen sociaal te integreren in hun nieuwe steden in het buitenland, zowel online als offline.
