De Pacifische eilanden zijn een van de meest afgelegen locaties op aarde en worden vaak over het hoofd gezien op het internationale kunstpodium. Met een lange geschiedenis van kolonisatie door Europese landen, hebben de eilanden een rijk cultureel en historisch erfgoed dat put uit zowel zijn eigen tradities als die van zijn koloniale verleden. We bekijken de top 10 hedendaagse kunstenaars wiens praktijken zijn geïnspireerd op hun geschiedenis en cultuur.
Sofia Tekela-Smith
Sofia Tekela-Smith (1970) is van gemengde Schotse en Rotumaanse afkomst en bracht haar jeugd door op het eiland Rotuma-Fiji voordat ze zich in Nieuw-Zeeland vestigde. Haar kunst wordt beïnvloed door haar Polynesische afkomst en de tradities van lichaamsversiering. Tekela-Smith heeft de grenzen van conceptualisatie, presentatie en weergave van haar werk - sieraden en voorwerpen met lichaamsversiering - verlegd tot 'kunst' in plaats van 'ambacht'. Melodies of their Honey Coloured Skin (2003) is een reeks zwarte, reliëf-glasvezel silhouetten van hoofden, elk versierd met een sieraad van Tekela-Smith.
Geïnspireerd door kitscherige objecten met Polynesische, Afrikaanse en Aboriginal hoofden, populair als huisdecor in de jaren vijftig en zestig, dagen de silhouetten de stereotiepe beelden van Polynesiërs uit die worden vereeuwigd door toeristische strategieën uit het koloniale verleden. De foto's in Brown Eyes Blue (2004) ondermijnen ook de stereotiepe perceptie van Polynesische vrouwen in het collectieve denkbeeldige. Ze poseren uitdagend tegen een zwarte achtergrond, handen, armen en lippen rood geverfd - de kleur van passie, gevaar, geweld, bloed, heiligheid - met een rode hibiscusbloem in het haar, ze dragen een groot parelmoer halsstuk over hun naakte torso.
Sofia Tekela-Smith, Tiny clouds Small mountains (detail), 2012, gouden lip parelmoer, pounamu, wasdraad, foto, spiegel, 37, 5 cm diameter | Courtesy the artist en Bartley + Company Art, Wellington
Michel Rangie
Michel Rangie (1950) haalt inspiratie uit zijn culturele erfgoed en de spirituele en sociale tradities van zijn plaats van herkomst, het Vanuatu-eiland Ambrym. Het geografisch geïsoleerde noordelijke deel van het eiland heeft nog steeds op grote schaal tribale gebruiken en kastom-gebruikelijke regering, wetten en religie. Een verscheidenheid aan artefacten wordt gecreëerd om rituelen en ceremonies te begeleiden, ter herdenking van herdenkingen en een verscheidenheid aan evenementen. Rangie's oeuvre wordt direct beïnvloed door deze traditionele ambachten, zoals zichtbaar in Mague ne sagran (ranking zwarte palm) graad 4 (c. 2005), een van een reeks werken geïnspireerd op mague-figuratieve sculpturen gemaakt voor mannelijke initiatieceremonies. De Ambrymese samenleving is gestructureerd rond hoofden die door een reeks graden stijgen, en stijgingen in rang worden gemarkeerd met ceremonies en het creëren van mague. Gemaakt van gebeeldhouwde zwarte palm en beschilderd met synthetische kleuren, hebben de totemische figuren elk hun eigenheid, volgens de sociale kwaliteit van de chef waaraan het is opgedragen.
John Pule
Niuean-kunstenaar, romanschrijver en dichter John Pule (1962) werkt met schilderen, tekenen, grafiek, filmmaken en performance. Zijn oeuvre haalt inspiratie uit de Niuean-kosmologie en het christendom en behandelt kwesties als migratie en kolonialisme. Tukulagi tukumuitea (Forever and ever) (2005) vervlecht zijn persoonlijke verhalen met alle bovengenoemde onderwerpen. Pule plaatst beelden van Christus die van het kruis zijn verwijderd naast treurende mensen in een desolaat landschap. Androgyne figuren dragen grote vogels, voorwerpen en mensen op en neer ladders, wat de beweging van culturen en geloofssystemen oproept. De pioenen op het schilderij verwijzen naar de import van de missionarissen, inclusief de bloemen zelf, die onderdeel zijn geworden van de lokale flora. Gedomineerd door de rode kleur - bloed en geweld - suggereert het werk ook de mogelijkheid van vernieuwing. Pule's werk wordt direct beïnvloed door zijn interesse in de traditie van hiapo - een traditie uit de vrije hand van boombastdoeken uit Niue. Hiapo dateert uit het midden van de 19e eeuw en combineert westerse en Niuean-culturen, met een mix van decoratie en beelden die zo divers zijn als westers, traditioneel, taal, numerologie, marien en botanisch.
John Pule, The Disag Agreement, 2014, oliën, email, inkt, oliestick, polyurethaan op canvas, 200 x 200 cm Courtesy Gow Langsford Gallery
Sima Urale
Sima Urale (° 1968) is de eerste vrouwelijke filmmaker van Samoa. Als eigentijdse, visuele verteller behoudt ze de Samoaanse traditie van mondeling vertellen of fagogo. Haar werk wordt beïnvloed door zowel haar Samoaanse afkomst als haar ervaring met het verhuizen naar het verstedelijkte Aotearoa, de Māori-naam voor Nieuw-Zeeland. Haar bekroonde korte film O Tamaiti (1996) 'The Children', werd gefilmd in Samoaans, met minimaal geluid en in zwart-wit opgenomen om de kitscherige stereotypen van Samoanen te vermijden. Het verhaal van een jonge jongen die in verwoestende omstandigheden gedwongen werd om ouder te spelen, won de Zilveren Leeuw voor de beste korte film op het internationale filmfestival van Venetië in 1996. Urale's tweede korte film, Still Life (2001), die zich richt op de uitdagingen van veroudering voor een closeknit Pākehā - de Māori-naam voor Nieuw-Zeelanders van een Europees erfgoedpaar, werd de eerste Kiwi-short die Beste Korte Film won op het Montreal Film Festival en een Special Recognition Award op het Zwitserse Locarno Film Festival.
Sima Urale, Samoa / Nieuw-Zeeland b. 1969, O Tamaiti, 1996, Kapa Haka (Whero), 2003, 35 mm-film en Betacam SP-formaten: 15 minuten, zwart-wit, stereo. Aangekocht 2004. Queensland Art Gallery Foundation Grant / Collectie: Queensland Art Gallery © De kunstenaar
Aline Amaru
Tahitian Aline Amaru (1941) is een innovator van de tifaifai-appliqué-quilt-textieltraditie van Tahiti. Meestal versierd met bloemen of abstracte patronen, is tifaifai sinds het begin van de 19e eeuw aanwezig in Polynesië, waarschijnlijk geassocieerd met de introductie van handwerk door de vrouwen van missionarissen. Amaru's kijk op de tifaifai-traditie neemt de kenmerkende patronen op met haar eigen verhalen, zoals afbeeldingen van historische scènes. La Famille Pomare (1991) toont een scène die de vijf generaties van de koninklijke familie Pomare op Tahiti uitbeeldt - de laatste regerende monarchie voordat de Franse koloniale overheersing in 1880 de macht overnam. De figuren zijn afgebeeld in chronologische volgorde en reflecteren op de erfenis van het koningschap op Tahiti. Amaru's werk combineert verhoogde applicatie met ingewikkeld handborduurwerk, de minder bekende nana'o-naaitechniek met de paumotu-steek die ze van haar moeder leerde. De tifaifai heeft nu ook het traditionele boombastdoek vervangen en is een belangrijk ceremonieel object dat door families en generaties als erfstukken is doorgegeven.
Aline Amaru, Tahiti b. 1941, La Famille Pomare (tifaifai) (Pa'oti-stijl), 1991, commerciële katoenen stof en draad in appliqué- en geborduurde techniek, 237, 8 x 229 cm. Aangekocht 2004. Queensland Art Gallery Foundation / Collectie: Queensland Art Gallery
Kalisolaite 'Uhila
De Tongaanse kunstenaar Kalisolaite 'Uhila verwijst naar diverse geschiedenissen en voorouders, maar ook naar het alledaagse en de veelheid van het zijn. Zijn uitvoeringspraktijk haalt inspiratie uit de Tongaanse noties van zijn en Euro-Amerikaanse kunsthistorische erfenissen vanaf de jaren zestig. Zijn experimentele benadering manifesteert ideeën in metaforen die een manier van zijn bepalen, en richt zich op zijn geboortecultuur door culturele processen en verhalen over te nemen in zijn performance-taal. In Pigs In The Yard (2011) deelt de kunstenaar een zeecontainer met een varken. Terwijl Uhila probeert samen te leven met het varken, onderzoekt hij het belang van het dier voor zijn inheemse Tongaanse cultuur en de voortdurende koloniale zorgen van de eilanden in de Stille Oceaan. In Ongo Mei Moana. Ongo Mei Moana (2015), 'Uhila drijft de zee op Oriental Bay in Wellington zes uur lang, vijf opeenvolgende dagen, van eb tot vloed. De kunstenaar put uit de Tongaanse oratie en choreografie en uit zijn familie van Tongaanse zeelieden door ngatu en si-bladeren te dragen. De voorstelling verwijst ook naar de oceaan als iets dat mensen verenigt in plaats van ze te verdelen, en het verleden, het heden, het persoonlijke en het mondiale samenvoegt.
Kalisolaite 'Uhila, Ongo Mei Moana. Ongo Mei Moana, 2015, live optreden in The Performance Arcade 2015, Wellington Waterfront, Nieuw-Zeeland. Met dank aan de artiest
Itiri Ngaro
Itiri Ngaro (1973), kunstenaar uit de Cook Eilanden, is overgestapt van podiumkunsten naar bewegend beeld. Zijn werken worden beïnvloed door zijn achtergrond in muziek, theater, zang en dans. Ngaro's praktijk is zelfreflecterend en beeldt een stedelijke realiteit uit die past bij een Cook Island-erfgoed. Hoewel zijn videowerken worden geladen met symboliek uit de Stille Oceaan, gelooft de kunstenaar dat de ideeën die hij overbrengt, algemeen en universeel zijn in ons bestaan. Te 'Oki'anga o Te Vaerua (The Returning of the Soul) (2007) houdt zich poëtisch bezig met kwesties van culturele identiteit. Zandtekeningen veranderen in herinneringen aan een man die aan iets probeert te ontsnappen, of misschien aan zichzelf. Op de serene stranden aan de westkust voert een man bewegingen uit van hedendaagse en traditionele dans, waarbij hij het publiek meeneemt op een reis van gekwelde momenten naar de terugkeer van de ziel. Ko te au ata mou kore (The Shifting Shadows) (2008) integreert fysieke, spirituele en mentale rijken door middel van experimentele visuele technieken. Er zijn tegenkrachten in het spel: geprojecteerde silhouetten spelen sociale kwesties uit, zoals fysiek en alcoholmisbruik, terwijl anderen engelachtige voorouders portretteren.
Maile Andrade
Multimediakunstenaar Maile Andrade combineert het eigentijdse en traditionele om werken te creëren die haar inheemse Hawaiiaanse wereldbeeld weerspiegelen. Gebruikmakend van een breed scala aan media en innovatieve technieken vermengd met traditionele ambachten, gelooft Andrade dat kunst een krachtig middel is om de reis van je leven weer te geven en haar praktijk is diep geworteld in het Hawaiiaanse erfgoed. Andrade onderzoekt en bevraagt het gebruik en de bestendiging van stereotypen die door veel lenzen worden gezien, en hoe etnografie en antropologie culturele praktijken, kosmologie en spiritualiteit hebben verduisterd. De kunstenaar eigent zich het recht toe om zichzelf - en haar eigen mensen - te identificeren met uitdagende opvattingen over de stereotiepe inheemse Hawaiiaan. Kahuli (2011) is een installatie van lauhala-manden en versmolten glas dat verwijst naar het idee van I Keia Manawa-the-day, waar inheemse Hawaiianen stevig staan, met hun rug naar de toekomst en hun blik op het verleden. Andrade houdt zich bezig met de spanning van deze tijd en ruimte, en de vervorming van sociale, culturele, politieke en historische feiten alsof gebeurtenissen nooit zijn gebeurd zoals we ze ons herinneren. Deze onrust is constant in beweging, omdat het mensen, plaatsen en situaties verandert, verandert en van streek maakt.
Maile Andrade, Ka Huli, 2013, wandmontage met lauhala-manden Met dank aan de kunstenaar
Paula Schaafhausen
De Samoaanse kunstenaar Paula Schaafhausen verwijst naar haar culturele erfgoed door het opnieuw toe-eigenen van beelden, materialen, technieken en visuele verhalen om zich bezig te houden met mondiale vraagstukken. In haar project 2014 Ebbing Tagaloa belicht de kunstenaar kwesties van de opwarming van de aarde, vooral met betrekking tot de Stille Oceaan en zijn eilanden. Vanwege de stijgende zeespiegel worden veel laaggelegen eilanden in Oceanië geconfronteerd met zware transformaties, zoals een hoger zoutgehalte in de bodem en teruglopende kusten, om er maar een paar te noemen. In de Samoaanse mythologie is Tagaloa de opperste heerser en traditioneel de god van de oceaan, die de eilanden, de lucht en de zeeën heeft gemaakt. Schaafhausen verwijst naar de god in haar voorgevormde figuren gemaakt van kokosolie, koko Samoa en zand. De olie en koko zijn materialen voor dagelijks gebruik in Samoa, terwijl het zand verwijst naar het land en de zeeën die de mensen van Oceanië verenigen. De beeldjes worden op op maat gemaakte schalen geplaatst die de vijf belangrijkste Kiribati-eilanden vertegenwoordigen, die een van de bedreigde laaggelegen eilanden in de Stille Oceaan zijn. Tijdens de tentoonstelling brokkelen de beeldjes af en lossen ze op met de verschuivingen in temperatuur en atmosfeer.
Een van de groep Tagaloa-figuren van Paula Schaafhausen in de tentoonstelling 'Ebbing Tagaloa' bij w: en: Enjoy Public Art Gallery | © Stuartyeates / WikiCommons
