Rembetika (uitgesproken als [reˈbetika]) is het meervoud van rembetiko. Rembetiko gaat een muziekgenre te boven; het is eerder een gemoedstoestand. Cultuur, traditie en expressie van sociale zorgen worden gecombineerd om de lijnen en ideeën te vormen achter het rembetiko-lied. We gaan dieper in op de geschiedenis van deze bijzondere muziekvorm en hoe deze de ziel van Griekenland omhult.
Hoe het begon: de reis van rembetiko naar Griekenland
Rembetiko is een soort Griekse volksmuziek die begon in Klein-Azië, meer specifiek in Smyrna en Constantinopel. Na de bezetting en vernietiging van Smyrna in 1922 brachten de vluchtelingen die bescherming zochten in Centraal-Griekenland, samen met hun weinige koffers en herinneringen, ook hun cultuur en muziek mee. Dit is de reden waarom rembetiko begon uit te breiden via de belangrijkste havens van Griekenland, zoals Piraeus, Thessaloniki, Volos en Syros, en rond 1930 was de dageraad van rembetiko begonnen. Mensen verzamelden zich in kleine tavernes met een paar muziekinstrumenten en, samen met een glas wijn, uitten ze openlijk hun pijn, angsten en nostalgie naar het verleden. Hoewel deze mensen heimwee hadden, resoneerde er nog steeds een gevoel van hoop in hun liedjes, zoals Sotiria Bellou's 'On Airplanes and Steamers' die spreekt over vriendschap, immigratie en lot.
Etymologie, nog steeds een mysterie
De etymologie van rembetiko is niet duidelijk, maar er wordt gespeculeerd dat het mogelijk afkomstig is van het Griekse werkwoord verwondering (rembazo). De beroemde Griekse taalkundige Georgios Babiniotis beweerde ook dat het mogelijk is afgeleid van een naam die wordt gebruikt voor militaire kampen in Klein-Azië.
Rembetis of manga's: een heel bijzondere ziel
Rembetis verwijst naar een persoon die de hele levensstijl van rembetiko omarmt, ook wel manga's genoemd (uitgesproken als [ˈma (ŋ) ɡas]). De levensstijl van rembetis omvatte een zeer specifieke code: het dragen van hoeden en groeiende snorren, verbale manieren - zoals vloeken, korte zinnen en slangwoorden gebruiken - en over het algemeen een andere moraal en ethiek hebben dan de reguliere Griekse samenleving. Rembetes (meervoud van rembetis) waren over het algemeen lagere arbeidersklasse mensen met vaak destructieve gewoonten, zoals drinken, roken, gokken en drugsgebruik. Het volgende nummer vertegenwoordigt de levensstijl van manga's. Het taalgebruik is zelfs vandaag nog moeilijk te begrijpen.
Een ander nummer genaamd 'To Pitsirikaki' gaat over een jong mangakind.
'Een arm jong kind ligt op het gras, hij is verdrietig.
Hij sterft om te roken, maar heeft geen cent te geven.
Hij heeft het idee om te zitten wachten tot er iemand langskomt, Wie het ook is, vraag hem dan om een sigaret.
Maar dit ongelukkige kind rent in de volgende hoek
Bij de politieman, daar wachtend.
Hij veinst onschuldig, kijkt hem aan en zegt hallo.
De jongen houdt zijn hoofd koel en vraagt om een sigaret. '
De thema's achter rembetiko-muziek
Met behulp van verschillende muziekinstrumenten die gemakkelijk te vinden en te dragen zijn - zoals baglama's, bouzouki, gitaar, tamboerijn, viool, santur - konden de rembetes ritme en melodie creëren waar ze ook terechtkwamen. De thema's van de liedjes varieerden, maar spraken vaak over armoede, klassenstrijd, leven, liefde, verslaving en immigratie. Oorlog, geweld in ballingschap, werkloosheid en dood waren ook inspiratiebronnen. Hoewel divers, vertegenwoordigen deze thema's universele onderwerpen die de menselijke natuur, hoop en lijden belichamen, zoals 'Drapetsona' dat spreekt over arme arbeidswijken, sociaal onrecht en pijn.
Rembetiko's odyssee van verbod tot acceptatie
Rembetiko wordt vaak berucht en schandalig genoemd, en rond 1936 begon het een subcultuur van criminaliteit, drugs, divers en vaak anti-establishment politiek denken en gebrek aan moraal te vertegenwoordigen. In een later stadium werd het gecensureerd vanwege het gebruik van grof taalgebruik en verwijzing naar drugs. Net als de blues vertegenwoordigde het een stedelijke cultuur die ondergronds en gemarginaliseerd was. Rond 1960, na het verzachten van de randen, veranderde rembetiko van een grove subcultuur om een meer liberale politieke en culturele achtergrond te omarmen die de Renaissance van het genre vormde. Uiteindelijk kreeg rembetiko zijn acceptatie in de samenleving en werd het beschouwd als een vorm van traditie en filosofie. In de Verenigde Staten maakten de Griekse immigrantenverenigingen platen die dateren uit de late jaren 1800 en blijven vandaag de dag liederen zingen, componeren en opnemen.
