De diverse werken van Oscar Murillo trekken veel aandacht in de hedendaagse kunstwereld. Van het produceren van zeer gewilde schilderijen tot het creëren van levendige, op Colombia geïnspireerde evenementen, de in Londen gevestigde kunstenaar weet zeker hoe hij een show moet neerzetten. In de kern van Murillo's praktijk ligt ook een meer serieuze wens om mensen met verschillende achtergronden bij elkaar te brengen, waarbij sociale en culturele barrières worden doorbroken.
Snoepverpakking speciaal ontworpen door Oscar Murillo voor zijn aanstaande solotentoonstelling A Mercantile Novel in David Zwirner, New York | Courtesy the artist en David Zwirner, New York / London
In een relatief korte tijd is Oscar Murillo van hard-up student naar internationaal erkende hedendaagse kunstenaar gegaan. Zijn schilderijen vragen enorme bedragen op veilingen en zijn werken worden wereldwijd getoond op grote tentoonstellingslocaties. Prominente galerijen vertegenwoordigen de kunstenaar, waaronder Carlos / Ishikawa en David Zwirner.
Murillo is misschien het best bekend om zijn patchwork-schilderijen met ruwe textuur, waarop hij vuil laat ophopen in zijn studio in Oost-Londen. Een onvoltooide, experimentele kwaliteit maakt deel uit van de aantrekkingskracht van deze werken, gecombineerd met het gebrek aan ongerepte zorg die normaal gesproken wordt geassocieerd met waardevolle kunstwerken. Maar Murillo is niet alleen een schilder, hij is ook een evenementencoördinator en brengt verschillende culturen samen voor participatieve vieringen en op prestaties gebaseerde installaties. Hij leidt deze opwindende projecten met de juiste energie voor iemand die in 1986 is geboren, terwijl hij tegelijkertijd verwijzingen naar zijn Colombiaanse roots injecteert.
Een van de meest intrigerende tentoonstellingen van Murillo is A Mercantile Novel, in de David Zwirner-galerij in New York. Het gaat om het opnieuw creëren van een fabrieksproductielijn, waardoor snoepgoed wordt weggegeven aan bezoekers. Met chocolade bedekte marshmallows worden ter plaatse geproduceerd door Colombina, een van de grootste zoete producenten van Colombia. Murillo heeft nauwe banden met dit bedrijf, gevestigd in zijn geboorteplaats La Paila, dat vier generaties van zijn familie in dienst heeft, waaronder zijn ouders. De kunstenaar hoopt het wereldwijde karakter van de productie te benadrukken door in een galerie in New York de hele assemblagelijn en bewegwijzering op de werkplek uit Colombia te installeren. Tienduizenden chocoladetraktaties zullen tijdens de tentoonstelling worden geproduceerd en aan bezoekers worden uitgedeeld, wat een vorm van goede wil zal zijn die Murillo door zijn werk wil stimuleren. Bovendien worden ontvangers gevraagd om de reis van hun geschenken te delen op sociale mediasites, wat de interactie tussen vreemden in een grote stad inspireert. Murillo ontwierp ook de verpakking van de goederen, met een smiley die vaak op New Yorkse draagtassen te zien is, en de slogan 'Have a nice day!' om deze vriendelijkheid te versterken.
Oscar Murillo in zijn studio | © Rubén PIno / WikiCommons
A Mercantile Novel is een perfect voorbeeld van de manier waarop de installaties van Murillo steeds meer de grenzen verleggen van wat wordt aangemerkt als beeldende kunst. Het worden sociale gelegenheden en online evenementen waar iedereen van kan genieten, geholpen door het opzetten van websites voor het volgen van tentoonstellingen, zoals mercantilenovel.com. Door kunst te verbreden en te democratiseren, brengt Murillo zijn krachtigste boodschappen over sociale mobiliteit, globalisering en culturele diversiteit over. Dit is te zien in projecten als Frequencies, waarbij Murillo scholen over de hele wereld bezoekt en kinderen inspireert om hun creativiteit te documenteren op doeken die aan bureaus zijn bevestigd. Murillo reageert ook op de exclusiviteit van kunstinstellingen door evenementen te organiseren die mensen met verschillende achtergronden aanmoedigen om samen te gaan. In 2012 coördineerde hij een performance- en feestavond in het zomerpaviljoen in de London Serpentine Gallery. Gasten waren zowel toeschouwers als deelnemers aan danswedstrijden en karaoke, beïnvloed door Murillo's Latijns-Amerikaanse roots. De kunstenaar nodigde Colombiaanse vrienden, veel van hen kantoorschoonmaaksters, uit voor het evenement met de toepasselijke titel The Cleaners 'Late Summer Party met COMME des GARÇONS. Murillo breidde deze vrijgevigheid uit door prijzen weg te geven van T-shirts gemaakt door COMME des GARÇONS, gekocht van de opbrengst van zijn advertentiecampagne voor het merk.
De Colombiaanse arbeidersklasse van Murillo is een instinctieve inspiratiebron voor zijn kunst. Toen hij tien jaar oud was, verhuisde hij vanuit zijn geboorteplaats La Paila naar Londen, waardoor hij ervaring opdeed met internationale migratie. Hij moest leren zich aan te passen aan een heel andere taal en manier van leven, wat hem misschien als kunstenaar onverschrokkenheid leerde. Zijn ouders werden schoonmakers in de hoofdstad, en terwijl hij studeerde, maakte Murillo zelf kantoren schoon, ondersteunde hij een vrouw, een jonge dochter en betaalde hij zijn studiekosten. Na het behalen van zijn BFA aan de University of Westminster in 2007 en zijn MFA van de Royal College of Art in 2012, zette hij deze sterke arbeidsethos voort met een druk tentoonstellingsschema.
De moeder van de kunstenaar (midden) werkt in Colombina, La Paila, Colombia, 1988 Foto: Collectie van Oscar Murillo
De aantrekkingskracht van de schilderijen van Murillo ligt in hun rauwheid, bereikt door ruwe stukken canvas aan elkaar te naaien en kleurstoffen en verven aan te brengen met onconventionele gereedschappen zoals bezemstelen. De kunstenaar verwerkt ook alledaagse materialen, zoals voedselverpakkingen, die kijkers aan zijn thuisland herinneren. Alleenstaande woorden, zoals 'melk' of 'yoga', komen ook in zijn schilderijen voor en koppelen ze aan de gebeurtenissen die hij opvoert. Bovendien laat Murillo opzettelijk stof en vuil op natuurlijke wijze op de doeken verzamelen in zijn rommelige Dalston-studio. Hij probeert daarom geen gepolijste kunstwerken te bereiken, maar hoopt in plaats daarvan het creatieve proces dat hij heeft gebruikt te onthullen. Hij toont vaak onvoltooide schilderijen, naast voltooide, dit idee versterken; hij zet tentoonstellingsruimten om in replica's van zijn atelier, laat doeken rondslingeren en gereedschap verspreid over de vloer. In een eerdere show in de Carlos / Ishikawa-galerij in Londen experimenteerde hij met het bedekken van de vloer in koperen platen om de voetafdrukken van tentoonstellingsbezoekers vast te leggen. Ook sculpturen en video's van machines en arbeiders spelen een rol in zijn shows. Ze verkennen zijn sociale berichten over globalisering, klassenstructuur en culturele uitwisseling tussen verschillende gemeenschappen.
De carrière van Murillo is misschien nog jong, maar hij stond al centraal in verschillende solo-shows. De South London Gallery organiseerde in 2013 een grote tentoonstelling van zijn werk, gevolgd door zijn eerste solo-show in Los Angeles voor de inhuldiging van een nieuwe ruimte voor hedendaagse kunst genaamd The Mistake Room. Bovendien is zijn werk in 2014 te zien in minstens zes groepstentoonstellingen over de hele wereld, waaronder de 1e Internationale Biënnale voor Hedendaagse Kunst van Cartagena de Indias (BIACI) in Colombia. Dit roept de vraag op hoe een pas afgestudeerde zo vroeg in zijn carrière zo'n wereldwijde erkenning kan bereiken. Het antwoord komt voort uit het geroezemoes rond Murillo's werk toen hij nog in zijn laatste studiejaar zat. Kopers waren bereid om fatsoenlijke sommen geld te betalen voor de schilderijen van de student door te speculeren dat zijn succes de komende jaren zou toenemen. Op dit moment hielp Murillo ook met het installeren van shows in galerijen in Oost-Londen, waar hij kunsthandelaren ontmoette die belangstelling hadden voor zijn praktijk. Het commerciële succes van de kunstenaar begon toen zijn werken op internationale kunstbeurzen uitverkocht raakten en de aandacht trokken van individuen als Donald en Mera Rubell, die een beroemde kunstcollectie in Miami bezitten. De Rubells boden Murillo een zomerresidentie aan, wat leidde tot een grootschalige tentoonstelling van zijn werken, wat zijn zelfvertrouwen nog een boost gaf.
Ondanks dat hij in 2014 een van de meest gewilde hedendaagse kunstenaars was, is Murillo vastbesloten gefocust te blijven op zijn werk. Hij probeert trends op de kunstmarkt te negeren, waar zijn schilderijen voor meer dan £ 200.000 per stuk kunnen worden verkocht. Een dergelijk commercieel succes heeft geleid tot kritiek op de markt, waar speculanten in de hoop op een gezond rendement hoge bedragen bieden op de veiling; het heeft ook bijgedragen aan slechte pers voor een artiest op wie de verwachtingen hooggespannen zijn. Desalniettemin zal Murillo's ervaring met aanpassing aan verschillende culturen ongetwijfeld nuttig zijn om aan de toekomstige eisen van de hedendaagse kunstwereld te voldoen. Bovendien zal de jonge kunstenaar er baat bij hebben dat zijn tentoonstellingen langverwachte evenementen worden, waarbij het publiek met plezier zal nadenken over wat hij hierna gaat toveren.
