Het leven in Cambodja als vrouw kan zwaar zijn, van vrouwen wordt verwacht dat ze jong trouwen en voor het huis zorgen. Vannary San is echter een vrouw die tegenslag heeft geleverd om tegen de trend in te gaan en haar dromen te volgen. Nu hoopt ze een oude kunst weer tot leven te wekken en de door armoede geteisterde gemeenschappen te verheffen.
Zacht gesproken lichten Vannary San's ogen op als ze praat over de laatste stap in haar missie om de gestaag afnemende zijde-industrie van Cambodja nieuw leven in te blazen.
'Zijdeweven maakt deel uit van ons erfgoed', zegt de 39-jarige. 'Het maakt een groot deel uit van onze cultuur, van onze identiteit - dat zie je aan de tempels in Angkor Wat. Ik kon deze oude kunst niet laten verdwijnen. '
Zittend op de open bovenverdieping van wat later The Silk House zal worden - een museum en educatieve ruimte gewijd aan zijdeweven aan de rand van Phnom Penh - onthult Vannary hoe haar worstelingen en vastberadenheid haar hebben gedreven naar waar ze nu is.
Geboren in een klein dorp in de landelijke provincie Kampong Chhnang, was het leven moeilijk voor de jonge Vannary. Armoede was een probleem en als vrouw werd haar leven in kaart gebracht: een korte periode op school voordat ze een man vond, kinderen kreeg en voor het huishouden zorgde.
Vannary verlangde echter naar veel meer, gedreven door de wens om naar de hoofdstad te verhuizen om te studeren en werk te vinden dat haar land van armoede zou kunnen bevrijden. Maar haar ouders overtuigen was een probleem.
Vannary met enkele van de boeren op het platteland waarmee ze samenwerkt | © Vannary San
'Het heeft lang geduurd', herinnert ze zich, eraan toevoegend dat ze vreesden voor haar veiligheid als meisje dat in de grote stad woonde, en omdat ze haar plannen niet financieel konden financieren.
Uiteindelijk won haar overtuigingskracht en in 1997 verhuisde Vannary naar Phnom Penh om bedrijfsmanagement en Engels te studeren aan de universiteit. Omdat ze haar honoraria en kosten van levensonderhoud moest financieren, kostte het zeven jaar werkdagen en studeren in nachtlessen om af te studeren.
Na haar afstuderen kreeg ze een fulltime baan bij NGO ActionAid International, maar dit maatschappelijk werk was niet genoeg. Ze wilde haar eigen bedrijf oprichten dat zou helpen het erfgoed van zijdeweverij in Cambodja nieuw leven in te blazen en te promoten, terwijl het de arme plattelandsgemeenschappen zou ondersteunen door hen een duurzame vorm van inkomen te bieden.
Vannary speurde het land af om gemeenschappen te vinden om moerbeibomen te laten groeien om de zijderupsen in Kampot te voeden en hen op te leiden volgens de hoogste normen. Ze kocht een naaimachine en huurde een kleermaker in om de eerste partij zijden sjaals te maken, die ze in haar eigen huis had gemaakt na lange dagen werken bij ActionAid.
Een van de boeren Vannary werkt samen met | © Vannary San
In 2003 opende Vannary haar boetiek en sociale onderneming, Lotus Silk, aan de lommerrijke straat 240 van Phnom Penh, met als doel gemeenschappen mondig te maken en ethische mode te produceren waarin Cambodjaanse zijde is verwerkt.
Tegenwoordig werkt ze met 22 gemeenschappen en producenten, met in totaal meer dan 220 mensen. Dit zijn onder meer telers van biologisch katoen in Battambang, wevers in Prey Veng en Takao en verfexperts in Kandal. De gemeenschappen en Vannary produceren een reeks milieuvriendelijke producten, waaronder gouden zijde, sieraden, sjaals, accessoires, modekleding en woonaccessoires.
Naast zijde maakt Vannary ook een reeks producten van upcycled stoffen die worden weggegooid door de vele kledingfabrieken aan de rand van de hoofdstad.
Vannary exporteert ook veel van haar goederen wereldwijd, voornamelijk naar Zuid-Korea, Canada, de VS en Duitsland, om ervoor te zorgen dat ze haar werknemers een eerlijk loon kan betalen, terwijl ze ethische alternatieven voor fast fashion en de capaciteiten van Cambodja promoot.
Vannary werkt aan nieuwe ontwerpen | © Vannary San
"Ik ben zo trots dat al mijn producten 100 procent uit Cambodja komen en ik kan de wereld laten zien wat geweldige stoffen hier kunnen worden gemaakt, terwijl ik lokale gemeenschappen help een beter leven te leiden", zegt ze.
En haar toewijding aan de zaak en haar land is niet onopgemerkt gebleven, met haar moerbeiboomplantprogramma dat de aandacht trok van het ministerie van Landbouw.
Onder haar vele onderscheidingen ontving ze in 2012 de prijs Women's Creativity in Rural Life en in 2016 ontving ze de titel van uitstekende vrouwelijke ondernemer van ASEAN. In augustus werd ze door het Modern Ethnic Design Center gekroond tot Top 5 Designer van het Jaar 2017.
De laatste stap in haar missie is The Silk House. Het interactieve en educatieve museum wil bezoekers leren over het oude ambacht van zijdeweven, van het vetmesten van de zijderupsen met moerbeibladeren tot het maken van zachte zijden sjaals en andere ingewikkeld ontworpen items.
Lotus Silk-producten tentoongesteld op een internationale vakbeurs | © Vannary San
Vannary zal drie wevers ter plaatse gebruiken om het proces en de inspanningen te tonen die nodig zijn om de ingewikkelde prints te maken die de stoffen sieren met handweefgetouwen. Bezoekers kunnen tegen een kleine vergoeding ook zelf stoffen verven. Toegang tot het museum is gratis.
Vannary is niet alleen een toeristische attractie, maar is ook van plan om samen te werken met lokale scholen, waarbij studenten educatieve reizen maken naar The Silk House om meer te weten te komen over hun erfgoed.
Vannary houdt momenteel een GoFundMe-campagne om de fondsen te werven om het project tot een goed einde te brengen. Ze hoopt The Silk House in juli te openen.
“We hebben zo'n mooie geschiedenis in het weven van zijde en textiel, en er zijn ongelooflijke gemeenschappen in het hele land die over deze vaardigheden beschikken die moeten worden voortgezet. Het is belangrijk dat dit in leven wordt gehouden ', zegt ze.
