Voetbal zit nu in het bloed van Duitsers, maar zo is het niet altijd geweest. Laten we eens kijken hoe het Duitse voetbaljargon heeft geleid tot de eigen, unieke versie van het populaire spel van het land.
Vanaf het allereerste begin waren Duitsers onvermurwbaar in hun afwijzing van het "Engelse spel". Voor Koch hadden de strengheid en discipline van gymnastiek veel meer de voorkeur dan de "lelijke" bewegingen die betrokken waren bij het schieten van een doel. Er wordt algemeen aangenomen dat Konrad Koch het spel dat we vandaag kennen vanuit de 19e eeuw vanuit Engeland naar Duitsland importeerde. Volgens de legende werd voetbal in 1874 voor het eerst gespeeld in Braunschweig, Duitsland (de geboorteplaats van Koch), maar vroege vormen van het spel leken op rugby en het werd pas een eeuw later echt serieus genomen.
Finale Wereldbeker 2014, Duitsland en Argentinië © Danilo Borges / copa2014 Licença Creative Commons
De rol van jargon bij het populair maken van het spel
Koch stopte niet met het importeren van voetbal naar Duitsland, maar begon al snel met het vertalen van alle voetbalspecifieke termen, en creëerde op zijn beurt met uiterste toewijding een vocabulaire. Hij vertaalde niet alleen de Engelse termen naar het Duits, maar creëerde een unieke Duitse voetbalterminologie. Hij hoopte dat een Duitse voetbaltaal het minder een 'Engels spel' zou maken (of, zoals sommige Duitsers het altijd noemden, een 'vijandenspel' of erger nog, een 'Engelse ziekte') om de acceptatie en populariteit onder Duitse nationalisten.
In 1903 publiceerde hij zijn voetbalregelboek Regelheft, waarin hij schreef: "We zullen dat lelijke buitenlandse woord 'doel' vervangen door 'Tor' (poort)." De Duitse term voor doelman werd dan ook Torhüter. Dit regelboek vormt, na te zijn goedgekeurd door voetbalclubs in heel Duitsland, zelfs vandaag nog officiële voetbalterminologie.
In latere jaren werd het doel ook een "Bude" (hut) of "Hütte" (hut) genoemd. Interessant is dat in andere Duitstalige landen zoals Zwitserland en Oostenrijk de Engelse termen doel en keeper nog steeds in gebruik zijn.
Ter vergelijking: ter gelegenheid van het WK voetbal 2018 publiceerde historicus Christoph Marx een boek getiteld Der springende Punkt ist der Ball. Die wundersame Sprache des Fußballs (Het springpunt is de bal. De prachtige taal van het voetbal), die diep in de Duitse voetbaltermen duikt.
Duitsland: Wereldkampioenen FIFA Wereldbeker 2014 © Danilo Borges / Portal da Copa Licença Creative Commons
Invloed van militairen op Duits voetbaljargon
Het feit dat oorlogen niet ongebruikelijk waren toen voetbal in Duitsland werd geïntroduceerd, resulteerde in verschillende militaire termen die hun weg vonden naar voetbaljargon. Een voorbeeld is Torhützenkönig (doelpuntschutter), die verwijst naar de speler die het hoogste aantal doelpunten in een wedstrijd scoort. De Torschützenkönig wordt beloond voor zijn buitengewone prestaties met "Torjägerkanone" (keeperkanon), een andere militaire uitdrukking.
Duitsland na het winnen van het WK 1974 © Bert Verhoeff / Anefo / Wikimedia
