Lees een Senegal-gids en de woorden 'Dakar is synoniem met geluid' zullen waarschijnlijk op de een of andere manier voorkomen. Maar sluitingen van locaties, veranderende smaken en slechte zakelijke beslissingen hebben in de loop der jaren allemaal hun tol geëist, waardoor de livemuziekscene van Dakar een schaduw van zichzelf is geworden. Nu, net als het constant evoluerende kapitaal, is het klaar om terug te stuiteren.
In Dakar klotst de muzikale onderstroom onder de stad sinds de oprichting in de koloniale periode. Als hoofdstad van Frans West-Afrika van 1902 tot 1960 trokken de straten van Dakar stammen uit het hele koloniale rijk. Uit de Magreb en de Sahel brachten ze elk hun eigen muzikale eigenaardigheden mee en vermengden ze met populaire Cubaanse ritmes om een kenmerkende Senegalese klank te maken.
Een van de eerste muzieklocaties die deze muziekstijl aannam, was de Miami Club. Opgericht door Ibra Kassé (bekend als de vader van moderne Senegalese muziek) in het lokale Medina-district, werd Miami bekend om zijn levendige sfeer en Afro-Cubano-beats en belichaamd door de huisband, de Star Band.
Ling Tang / © Cultuurreis
De populariteit van de Miami Club luidde het tijdperk in van clubs en housebands in de jaren '60 en '70. Zakenman Ndiouga Kebe richtte een nieuwe nachtclub op genaamd Club de Sahel en de huisband, het Sahel Orchestra, speelde een variatie van salsa, soul en jazz doordrenkt met hun eigen lokale geluiden en talen, zoals Wolof en Madinké. Idrissa Diop, de zangeres en percussioniste van het orkest, vertelde Radio France Internationale dat “Le Sahel een echte instelling was en dat het orkest bestond uit de beste muzikanten van de stad. Alle Senegalese of buitenlandse muzikanten die door Dakar reizen, zouden hun nacht daar beëindigen. Het was de club waar je heen moest ”.
Ondertussen opende in 1970 een groep Senegalese politici en zakenlieden de Baobab Club als de nieuwe hotspot in het stadscentrum. Een plek waar de bourgeois heen konden gaan, gezien en vermengd konden worden, het werd bekend omdat het aanleiding gaf tot de beroemdste band van Senegal, Orchestra Baobab.
De transitie: diversiteit in de jaren '80 en '90
In de jaren 70 veranderden deze clubs lokale muzikanten in nationale sterren. De verloren zoon van de Senegalese muziek Youssou N'Dour groeide op in deze clubs en na een ontmoeting werd Kassé geïntegreerd in de Star Band (Star Band de Dakar), die later Super Etoile werd. Met een stem die Peter Gabriel omschreef als vloeibaar goud, zou zijn versie van snelle ritmes en zware percussieve beats bekend als mbalax (uitgesproken als 'mabalah') de jaren '80 en '90 domineren.
Mbalax filterde elke avond uit N'Dour's club Thiossane (uitgesproken als 'cho-san'), maar Dakar's muziekscene was geen one-trick pony. Cheikh Lô ontwikkelde een mix van door reggae- en soukou beïnvloede mbalax. Singer-songwriter Baaba Maal's mix van ragga, folk en salsa floreerde. Vieux Mac Faye was een pionier in de jazz- en bluesscene van Senegal en speelde in clubs als Tamango, die hij omschrijft als 'klein, erg gezellig met een gekke sfeer en een chique publiek'.
Toch waren de fortuinen van de nieuwe clubs afhankelijk van het eigendom. 'Je moet allereerst van de muziek houden en niet van de business', zegt Faye. Hij geeft het voorbeeld van Tamango, waarvan hij zegt dat het de beste jazzclub in Dakar was, "totdat de eigenaar stierf", en Just 4 U. "Just 4 U heette vroeger een andere naam. De oorspronkelijke eigenaar wilde de formule van Tamango repliceren en ik speelde daar vijf jaar lang elke zaterdag. Aanvankelijk kwam alleen de middenklasse, maar na vijf jaar was de naam bekend en begonnen de lokale bevolking de club massaal te bezoeken. Het was het beste. ' Hij zegt dat toen het werd verkocht aan nieuwe Senegalese eigenaren "de geest vertrok toen ze lokale dansmuziek speelden in het restaurant". Slechts 4 U sloot in 2017.
Ling Tang / © Cultuurreis
De scene van vandaag: bars en restaurants pakken de mantel op
De cultuur van de muziekclubs van Dakar is nu een nostalgisch getinte herinnering en het vinden van livemuziek is moeilijker dan ooit. Maar voor sommigen is dit slechts een cyclische verandering in een stad die weigert stil te staan. Louis Celoy, de oprichter en directeur van de livemuziekdirectory Dakar Night, zegt: "Dakar beweegt veel op alle niveaus en hetzelfde geldt voor de muzieklocaties".
"Er zijn nu veel restaurants en bars die concerten organiseren zoals L'Endroit, Bazoff en Mer à Table", zegt Celoy, en op deze plaatsen worden grote namen als Cheikh Lô, Idrissa Diop en Souleymane Faye gehouden, evenals veelbelovende artiesten, zoals als zangers Ramatulaay, Maina en Sheikha.
'De muziekscene in Dakar evolueert', zegt Celoy. "We hebben een nieuwe generatie muzikanten en veel muzikanten uit andere Afrikaanse landen, die Senegalese muziek verrijken en het een meer open kant geven." De huidige situatie is niet ontstaan door een gebrek aan muzikaal talent of geschikte locaties, maar door het ontbreken van 'een bijgewerkte agenda van alle livemuziekavonden en evenementen in de stad', zegt hij. Het is een situatie die Dakar Night probeert recht te zetten.
