Shakespeare, de beroemdste literaire export van Groot-Brittannië, heeft zo'n effect op onze identiteit en cultuur gehad dat het moeilijk is om een alternatief universum voor te stellen zonder zijn invloed. De wildgroei aan aanpassingen en herinterpretaties is het bewijs van zijn alomtegenwoordigheid, waarvan Kurzel's Macbeth de meest recente is. Veel van zijn grote werken zijn echter overschaduwd door klassiekers als Hamlet en Romeo en Julia. We bekijken 10 even krachtige alternatieven voor uw oude favorieten.
Antony en Cleopatra © Lawrence Alma-Tadema
Antony en Cleopatra over Julius Caesar
Een quasi-voortzetting van de onopgeloste chaos die het einde markeerde van Julius Caesar, Antony en Cleopatra, hoewel zeker overal politiek, legt een veel grotere nadruk op liefde dan op politiek. Door de vakbond en de uiteindelijke ondergang van Marc Antony, een Romeinse politicus, en Cleopatra, koningin van Egypte, worden gebeurtenissen (en politieke intriges) samengespannen om hen naar de tragedie van onvermijdelijke scheiding en dood te drijven. De rijke taal en de ambitieuze schaal (de scènes wisselen voortdurend tussen Alexandrië, Rome en Actium) maken het een spel van epische proporties en het is ook een verrassend doordachte studie van macht, verovering en genderrelaties.
Robson & Crane in Shakespeare's "Komedie van fouten" © Metropolitan Litho. Studio 1879 / Wikimedia
De komedie van fouten over twaalfde nacht
The Comedy of Errors, gebaseerd op Plautus 'Menaechmi, neemt het plotapparaat van een tweeling (en de trope van een verkeerde identiteit) en verdubbelt de verwarring met een dubbele tweeling! Gebaseerd op het (enigszins ongeloofwaardige) uitgangspunt van het hebben van twee sets identieke tweelingen die bij de geboorte zijn gescheiden, is de verwarring en hilariteit die ontstaat wanneer beide sets tweelingen zich in dezelfde stad bevinden, komisch goud. De komedie van fouten, die een groot deel van zijn humor ontleent aan slapstick-sketches, onbeleefde punning en woordspelingen, is een niet te missen vroege aanbieding van Shakespeare's, die is aangepast in opera en muziektheater.
Joan overweegt de situatie in Henry VI, deel 1 © Henrietta Ward 1871 / Wikicommons
Henry VI, deel I over Richard III
Hoewel het deze Wars of the Roses-tetralogie was die Shakespeare zijn reputatie opleverde, is alleen Richard III van de vier goed bekend bij het nageslacht. Henry VI Part I is misschien niet het beste historische toneelstuk, maar het biedt een onschatbaar inzicht in de Anglo-Franse relaties en de hedendaagse perceptie van de 100-jarige oorlog. Het vervolg op Henry V (historisch), Henry VI, deel I, vertelt het verlies van Franse gebieden, gedeeltelijk gefaciliteerd door de gewiekste Joan La Pucelle (Jeanne d'Arc), en beschrijft ook de spanningen tussen de dynastieke facties; het is zeker een ongebruikelijk alternatief voor elke Shakespeare-acoliet!
De titelpagina van de tweede kwarto-editie van Love's Labour's Lost, gedrukt in 1631. © Folger Shakespeare Library / Wikicommons
Love's Labour's Lost over A Midsummer Night's Dream
Love's Labour's Lost, gevuld met verfijnde woordspelingen, literaire toespelingen en belerende humor, is het slachtoffer geworden van zijn eigen verfijning en heeft minder bekendheid genoten dan zijn meer toegankelijke tegenhangers. Omdat het echter een prachtig verhaal is over de pogingen van vier jonge mannen om liefde af te zweren, evenals de daaropvolgende leugens en verwarring die volgen wanneer ze uiteindelijk hun kortstondige geloften verbreken, is het de tijd en het geduld van een lezer zeker waard. Met name Love's Labour's Lost werd door Kenneth Branagh bewerkt tot een charmante muziekfilm, die de setting met groot succes veranderde in het Europa van de jaren dertig.
Afbeelding gehaald uit pagina 183 van volume 1 van The Spirit of the Plays of Shakspeare tentoongesteld in een reeks overzichtsplaten, illustratief voor het verhaal van elk stuk … Met citaten en beschrijvingen. LP, door HOWARD, Frank. Origineel bewaard en gedigitaliseerd door de British Library. © British Library / Wikicommons
Maat voor maat over veel drukte over niets
Ogenschijnlijk een komedie over corruptie en zuiverheid, Measure for Measure is een licht verontrustend onderzoek naar macht en misbruik. Als de hertog Wenen verlaat, draagt hij zijn regering over aan de beruchte puriteinse en strenge rechter Angelo, die een bekende mening heeft over 'promiscuïteit'. Zijn principes brokkelen echter met gênante snelheid af wanneer hij zwaar verliefd wordt op Isabella en aanbiedt haar broer vrij te spreken in ruil voor haar maagdelijkheid. Een vernietigende veroordeling van hypocrisie en 'rechtvaardigheid', Measure for Measure, ondanks zijn komische aanrakingen, is allesbehalve humoristisch in zijn onderliggende boodschap, en heeft daarom een grote kracht.
Marina zingt voor Pericles, Act V Scene I © Folger Shakespeare Library / Wikicommons
Pericles over The Tempest
Hoewel Pericles als een "probleemspel" wordt beschouwd, is het nog steeds de moeite waard om te verkennen, al was het maar voor de enigszins ongelooflijke plot! Pericles zet de thema's zee en scheepswrak voort die te vinden zijn in werken als Twelfth Night en The Tempest en volgt de mislukkingen en successen van zijn gelijknamige protagonist, die voorbestemd is om te lijden en in gelijke delen te vieren door de constante stroom van zijn fortuin - weggerukt uit bijna dood, slaagt hij erin een koninkrijk te verwerven, alleen om zijn geliefde vrouw te verliezen, en wordt dan eindelijk herenigd met zijn familie. Pericles is dus een heerlijke 'komedie' met een grote dosis fantastisch.
Richard II, zoals gespeeld door Ben Whishaw in The Hollow Crown © BBC 2012 van 2012
Richard II over Henry V
Velen kennen en waarderen de explosieve energie van Henry V en noemen de Battle of Agincourt als een van de meest inspirerende afleveringen van theater; weinigen beseffen de tragische kracht van de rest van de Henriad-tetralogie, en met name van Richard II. Gericht op de tragische ondergang van de verkeerd begrepen Richard, wordt hij het slachtoffer van zowel zijn trots als van de machtsstrijd binnen zijn eigen hof. Hoewel Richard II niet opbeurend is, noch gevuld met schunnige humor zoals Henry V, is het een krachtig spel van technische genialiteit en emotionele diepte die een huiveringwekkende verkenning van de menselijke natuur biedt.
William Blake naar Henry Fuseli - Timon en Alcibiades - uit Shakespeare's Timon van Athene 1790 | © Dmitrismirnov / Wikicommons
Timon van Athene over King Lear
Een van de minst bekende toneelstukken, Timon van Athene, is eigenlijk gelijk aan zijn meer bekende tegenhanger King Lear in zijn onderzoek van een nobel maar gebrekkig individu. Het is vernoemd naar Timon, een rijke Athener die dwaas doorgaat met buitensporige vrijgevigheid en de realiteit negeert dat zijn 'vrienden' parasitaire sycofanten zijn. Wanneer zijn rijkdom weg is (en zijn mooie vrienden daarmee), doet Timon, volkomen gedesillusioneerd, afstand van de samenleving en wordt hij een bittere misantroop tot aan zijn dood. Een pijnlijke les in de aard van vriendschap en de prijs van naïviteit, Timon is nu net zo relevant als toen hij voor het eerst werd getoond.
2009 Productie van Shakespeare's Titus Andronicus © Theater-Fabrik-Sachsen / Wikicommons
Titus Andronicus over Hamlet
Hamlet wordt algemeen beschouwd als het meest geslaagde werk van Shakespeare en wordt dienovereenkomstig gevierd met eindeloze opwekkingen. Titus Andronicus, die wordt beschouwd als zijn bloediger voorloper, biedt een bloeddorstig alternatief voor de rustige melancholie en alomvattende wanhoop van Hamlet. De ultieme wraaktragedie volgt de ondergang van de Romeinse generaal Titus, die verwikkeld is in een vicieuze cirkel van wraak met Tamora, koningin van de Goten. Titus Andronicus bevat alle elementen van een werkelijk gruwelijk drama, inclusief kannibalisme, verbrokkeling en onvervalst geweld, en staat vooral bekend om zijn toneelrichting "Enter a messenger, with two heads and a hand"!
Valentine redt Sylvia van Proteus | © William Holman Hunt 1851 / Wikicommons
