Ze zeggen dat je een boek niet kunt beoordelen aan de hand van de omslag. Hoewel dit waar kan zijn, zijn sommige boekomslagen op zichzelf al kunstwerken. Denk aan die c daarboven die je opviel toen je op een avond langs een boekwinkel haastte. Of die ene kaft die je riep te midden van de kakofonie van kleur op een tafel bezaaid met boeken. Beroemd om hun kunstenaarschap en om hun innovatie, hebben deze vijf Amerikaanse ontwerpers van boekomslagen allemaal een rol gespeeld bij het maken van de industrie tot wat ze nu is.
Peter Mendelsund (New York, VS)
Peter Mendelsund wordt alom geprezen als een van de meest iconische ontwerpers die momenteel in de branche werken. Gedurende een groot deel van zijn werkzame leven was het belangrijkste creatieve medium van Mendelsund eigenlijk gezond: hij was een aantal decennia concertpianist. Pas relatief recent is hij overgestapt op de beeldende kunst en ontwerpt hij nu ruim tien jaar boekomslagen. Hoewel hij nog niet zo lang in het ontwerpspel zit, heeft hij beroemde covers ontworpen voor werken van Dostoyevsky, Simone de Beauvoir, James Gleick, Stieg Larsson en David Mitchell.
Mendelsund is de eerste die zijn naïviteit belijdt als het gaat om bepaalde aspecten van design, grapend in zijn onlangs verschenen autobiografische boek Cover, dat hij nog steeds technieken aan het leren is die eerstejaars designstudenten lang onder de knie hebben. Afgezien van de bescheidenheid van Mendelsund, bleef hij gedurende zijn hele carrière ontwerpen maken die een snaar raken bij zowel lezers als auteurs, en die hem consequent lovende kritieken bezorgen. Hij heeft in zijn voorontwerpen gezegd dat hij blind was voor de cover; des te beter voor iedereen dat hij zich nu verdiept in teksten om de afbeeldingen erin op te zoeken.
Chip Kidd (Pennsylvania, VS)
Chip Kidd is gecrediteerd voor het bewerkstelligen van een paradigmaverschuiving binnen de boekontwerpindustrie. Een vaak geciteerde opmerking in Time Out New York blijft kloppen: "De geschiedenis van boekontwerp kan worden opgesplitst in twee tijdperken: voor grafisch ontwerper Chip Kidd en daarna." Kidd werkt sinds het midden van de jaren tachtig voor uitgeverij Knopf met een hoog percentage creatieve output. Het was op Knopf waar Kidd een belangrijke rol speelde bij het aanwerven van een jonge Peter Mendelsund toen hij net aan zijn ontwerpcarrière begon.
Kidd heeft covers ontworpen voor een hele reeks auteurs, waaronder John Updike, Haruki Murakami en Cormac McCarthy. Zijn ontwerpen zijn zo gewild dat een aantal auteurs in hun contract vastleggen dat hij de enige man is die geschikt is voor het ontwerpen van hun covers. Een klassiek voorbeeld van de kracht van Kidds beeldspraak is de cover van Michael Crichtons roman Jurassic Park uit 1990. Het röntgensilhouet van een Tyrannosaurus Rex heeft zijn weg gevonden door het culturele landschap, ongetwijfeld geholpen door het ontwerp dat werd aangenomen voor de filmische aanpassing van Steven Spielberg.
Over de kunst van het maken van boekomslagen heeft Kidd beknopt zowel de complexiteit als de relevantie ervan beschreven: "Het gaat erom een kunstwerk te creëren dat dienst doet voor een ander kunstwerk." Kidd blijft een torenhoge figuur in de designwereld, maar zoals blijkt uit zijn TED Talk heeft zijn positie binnen het establishment weinig invloed gehad op zijn gevoel voor humor.
George Salter (Duitsland en New York, VS)
George Salter, voorheen Georg Salter, wordt beschouwd als een van de grootvaders van het moderne boekontwerp. Net zoals Peter Mendelsund een ervaren pianist is, kwam Salter uit een familie van muzikanten die tijdens zijn jeugd in Duitsland cello speelde. Salter groeide op in een huishouden van kunstenaars en maakte kennis met decorontwerp voor theater, iets waar hij het eerste deel van zijn werkzame leven aan zou wijden. Hij kwam ongedeerd door de Eerste Wereldoorlog en leerde de vaardigheden van een cartograaf tijdens de oorlog. Salter ging later naar de kunstacademie en na een tijdje in het theater te hebben gewerkt, begon hij zijn emblematische boekomslagen te produceren. Helaas, toen Salter's fortuin toenam, namen ook die van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij toe, en hij werd gedwongen te emigreren naar New York in 1934.
Salter was niet de eerste kunstenaar die een steeds fascistischer Duitsland verliet, en zijn connecties waren van dien aard dat zijn overgang naar werken en lesgeven in het leven in New York soepeler was dan de meeste. Hij zou beroemde covers maken voor onder meer William Faulkner, Graham Greene en Gore Vidal. Het Leo Baeck Instituut herbergt ongeveer 200 van zijn omslagen en individuele ontwerpen, en Thomas Hansen van Wellesley College heeft een boek gepubliceerd, Classic Book Jackets: A design legacy of George Salter, dat het fascinerende verhaal van George Salter's leven beschrijft en het ontwerpproces documenteert. van een van de meest iconische figuren in de branche.
Alvin Lustig (Californië, VS)
Alvin Lustig had de vaardigheden en het kunstenaarschap die nodig waren om een succesvolle schilder te worden, maar hij koos ervoor om een groot deel van zijn leven te wijden aan het afbreken en opnieuw creëren van de conventies van design in de boekomslagindustrie. Lustig geloofde dat het een medium was dat 'een breder en minder elitair publiek kon bereiken dan conventionele kunst'. Lustig groeide op in Los Angeles en raakte geïnteresseerd in design terwijl hij tijdens een korte periode als reizende goochelaar zijn eigen posters maakte. Hij schreef zich in voor een formele opleiding en ontwikkelde zijn technische vaardigheden door een tijdje naast Frank Lloyd Wright te studeren.
Lustig putte uit moderne kunst en hedendaags design in een poging om het creatieve potentieel in het ontwerpen van boekomslagen te verkennen, en overstijgt de ontvangen wijsheid van de tijd dat een omslag moest voldoen aan puur utilitaire behoeften. Als boekomslagen een oproep tot gebed waren, bewoog Lustig zich van het gerinkel van bellen naar een adhan die vanaf de top van een minaret werd gezongen. Tragisch genoeg was Lustig's leven kort door ziekte en werd hij blind in zijn laatste jaren voordat hij stierf op 40-jarige leeftijd. Toen hij uit het oog verloor, bleef hij creëren, leidde hij zijn ontwerpteam en gaf hij de precieze kleuren aan die hij wilde door te verwijzen naar aan de tinten van zijn huishoudelijke voorwerpen. Een boeiend verslag van zijn leven en werk is te vinden in Born Modern: The Life and Design of Alvin Lustig.
S. Neil Fujita (Japan en Hawaï, VS)
De meerderheid van Sadamitsu 'S. Neil 'Fujita's creatieve output was bestemd voor de muziekindustrie en het evoluerende veld van albumhoesontwerp. Fujita kan echter ook worden gecrediteerd voor het produceren van enkele van de meest herkenbare boekomslagen in de 20e eeuw. Een Amerikaan geboren uit Japanse immigranten, Fujita verliet zijn thuisstaat Hawaï als jonge man en maakte de reis naar het oosten over de Stille Oceaan om ontwerp te studeren aan het Chouinard Art Institute.
Fujita ontsnapte niet aan het spookbeeld van de Tweede Wereldoorlog: in 1942 werd hij geïnterneerd in Wyoming als gevolg van de nationaliteit van zijn ouders, en een jaar later meldde hij zich aan bij het Amerikaanse leger, eerst in Europa en daarna in Azië. Na de oorlog sloot Fujita zich aan bij Columbia Records en speelde een belangrijke rol bij het verder brengen van albumontwerp naar een meer conceptueel domein waar kunstwerken foto's van muzikanten begonnen te vervangen. Hij ontwierp covers voor Dave Brubeck, Charles Mingus en talloze andere jazzmuzikanten.
Omdat Fujita niet puur bekend wilde zijn als ontwerper van albumhoezen, verkende hij andere creatieve wegen en ontwierp hij boekomslagen voor auteurs als John Updike en Truman Capote. Hij was de geest en de hand achter de opvallende cover van The Godfather, die alleen maar beroemd werd toen het werd gebruikt voor de aanpassingen van Francis Ford Coppola. Tijdens een interview herinnerde Fujita zich de wijzigingen die hij aanbracht in de cover van In Cold Blood van Capote: “Ik liet Truman Capote mijn ideeën voor In Cold Blood zien. Ik dacht aan een rode hoedspeld die ik in de titel van het boek stak om de dood of iets dergelijks te suggereren, maar hij hield niet van de kleur. Het kan niet rood zijn, omdat het geen nieuwe dood was, het gebeurde niet zomaar, dus ik veranderde de kleur in paars en voegde een zwarte rand toe om iets grappigs te suggereren. Capote vond dat geweldig. '
Door Sasha Frost
