Er is een bijgeloof rond het Shakespeare-toneelstuk, Macbeth, dat het pech is om zelfs de naam in een theater uit te spreken. Bovendien geloven velen dat theatrale en filmische producties nooit de schittering van Shakespeare's geschreven proza kunnen waarmaken. Daarom worden acteurs en regisseurs gewaarschuwd om het niet eens te proberen. Met dit alles in gedachten zijn er een handvol Macbeth-producties die zo goed zijn dat we zeker weten dat ze immuun zijn voor dergelijke vloeken.
Laurence Olivier (1955)
Laurence Olivier speelde in deze 1955-productie van Macbeth in het Shakespeare Memorial Theatre in Stratford-upon-Avon, samen met Vivien Leigh als Lady Macbeth. De show kreeg fantastische recensies. Het markeerde het opmerkelijke vermogen van Olivier om van een stint op de grote schermen van Hollywood terug te keren naar het Britse klassieke theater. De voorstelling zou zelfs de populariteit van het podium in Engeland hebben doen herleven na een lange stilte. Interessant is dat Leigh en Olivier eigenlijk getrouwd waren, en de productie werd gezien als de onderbreking van Olivier van de invloed van zijn vrouw bij het bepalen van de rollen die hij koos. Ironisch genoeg gaat Macbeth grotendeels over de invloed die Lady Macbeth heeft op het geweten en de handelingen van haar man.
Macbeth, Banquo & the Witches | © Musée d'Orsay / WikiCommons
Sir Trevor Nunn (1976)
Sir Trevor Nunn regisseerde deze opmerkelijke uitvoering uit 1976 in The Other Place. Ian McKellen werd gecast als Macbeth en Judi Dench als Lady Macbeth. Deze nieuw leven ingeblazen versie is opmerkelijk voor de interpretatie van het element van zwarte magie in Shakespeare's origineel. Het beeldt Lady Macbeth af als een amateur die experimenteert met satanische kunsten die gewoon uit de hand lopen. The Other Place in Stratford, een onwaarschijnlijke locatie vanwege zijn kleine formaat, bleek de ideale set voor dit stuk. Het publiek werd zelfs uitgenodigd om rond een krijtcirkel te zitten - een symbool van zwarte magie - als een meeslepende maatregel in deze unieke variatie van het stuk.
Peter Goold (2007)
Deze productie van Macbeth werd geregisseerd door Peter Goold en werd gehouden in het Gielgud Theater in 2007. Patrick Stewart speelde Macbeth. De show is eigenlijk ontstaan in het Chichester Festival Theatre, waar het ook lovende kritieken kreeg. Het overzetten van een toneelstuk op zich kan een uitdaging zijn om dezelfde kwaliteit te behouden, maar deze productie is daar zeker in geslaagd. Veel van het stuk zelf speelt zich af in een groezelig toilet van een ziekenhuisafdeling en in deze productie verschijnt wat modernere technologie. Verder nemen de heksen de vorm aan van verpleegsters in deze griezelige vertolking. Het stuk nodigt ons uit om getuige te zijn van Macbeth's afdaling van held naar wat Michael Billington noemt in zijn recensie voor The Guardian, een 'Stalineske tiran'.
Yukio Ninagawa (1980)
Yukio Ninagawa's toneelproductie van Macbeth ging voor het eerst in première in het Nissei Theater in Tokio in 1980. Het toerde in 1985 in het VK en Nederland. Deze verschillende culturele aanpassing van Macbeth leverde de bijnamen op van 'Kabuki Macbeth' en 'de kersenbloesem Macbeth'. Een van de meest in het oog springende elementen van deze productie is het enorme boeddhistische familiealtaar dat het podium domineert. Het altaar is bedoeld als herinnering aan het spirituele rijk en de overledene die net aan de andere kant van deze realiteit wonen. Deze aanpassing bood een frisse kijk op de eeuwenoude, klassieke versie.
Adrian Noble (1993)
Adrian Noble's productie van Macbeth uit 1993 speelde Derek Jacobi en Cheryl Campbell en ging in première in het Barbican in Londen. Deze versie van het stuk was bedoeld om in de kwetsbaarheden van de schurken te duiken om een meer complexe psychologische analyse van de personages te creëren. Deze productie begint met het nobelste karakter van Macbeth en dient om uit te leggen hoe zelfs de besten van ons vatbaar kunnen zijn voor corruptie van macht in plaats van de meer psychopathische versie van Macbeth uit te beelden die we vaker zien. In gelijke mate schetste deze productie de manier waarop de relatie van hem en Lady Macbeth onder het gewicht van het kwaaddoen afbrokkelt.
Kurosawa's Throne of Blood (1957)
Geregisseerd door de beroemde Akira Kurosawa, is Throne of Blood een veelgeprezen verfilming gebaseerd op Macbeth. Deze Japanse film past het schrijnende verhaal van Macbeth toe op de wereld van de samoerai. Het is een intense film die je op het puntje van je stoel houdt terwijl deze bekende gebeurtenissen zich op nieuwe manieren ontvouwen. De set bestaat uit een berucht mistig shogun-kasteel en het verhaal volgt een doorgewinterde krijger die aan de macht komt en wiens gevaarlijke vrouw hem aanmoedigt om vreselijke daden te plegen. De rauwe en emotionele actiestijl in de film is grotendeels afkomstig uit het traditionele Noh-theater.
Kurosawa's troon van bloed © Toho Co., Ltd.
Greg Doran (1999)
De Royal Shakespeare Co. presenteerde Macbeth in 1999. In deze versie speelt Antony Sher de hoofdrol als Macbeth en wordt hij in moderne kleding afgebeeld. Harriet Walter speelt Lady Macbeth. Het bijzondere aan dit stuk is het bekwame acteren en regisseren, waardoor de afdaling van de hoofdpersonages zo waanzinnig natuurlijk en overtuigend wordt. Vanaf het begin brengt Sher de subtielste, maar toch duidelijkste, begeerlijke ambitie tot uiting. Een ander opmerkelijk element van deze interpretatie is dat Macbeth en Lady Macbeth tot het einde van dit stuk een diepe band onderhouden, ondanks de manier waarop de rest van hun leven zich ontrafelt.
